MICROPLASTICS LIJKEN DEMENTIE TE BEVORDEREN
Nieuw onderzoek naar de effecten van microplastics op mensen en andere zoogdieren toont significante gedragsveranderingen.
Microplastics door slijtage van banden is nauwelijks tegen te gaan
Amsterdam, 4 juli 2018 – In Nederland komt elk jaar 17 miljoen kilogram slijtstof van autobanden in het milieu (1 kilogram per inwoner). Daarvan komt 1 miljoen kilogram in het oppervlaktewater terecht en ongeveer evenveel als fijnstof in de lucht.
Slijtstof van banden is na rondslingerend plastic afval de grootste bron van microplastics in oppervlaktewater. Staatssecretaris Van Veldhoven (D66) van Infrastructuur en Waterstaat heeft eerder deze maand de Tweede Kamer geïnformeerd over Maatregelen gericht op het voorkomen van microplastics. Het beleid is om kosteneffectieve maatregelen te nemen die ervoor gaan zorgen dat belangrijke bronnen van microplastics minder gaan bijdragen aan de plasticsoep. Op basis van zeventien eerder door het RIVM voorgestelde mogelijke maatregelen om bandenslijtage tegen te gaan, zijn de drie meest belovende maatregelen nader onderzocht door onderzoeksbureau Arcadis. Het rapport van Arcadis, Verkenning economische effecten maatregelen bandenslijtage (microplastics), schat ook de maatschappelijke kosten per ton vermeden microplastics. In het schatten van de maatschappelijke kosten is door Arcadis alleen een prijs toegekend aan gezondheidsschade door slijtstof. Schade aan het milieu is buiten beschouwing gelaten.
Wettelijke drempelwaarde voor bandenslijtage
Momenteel is slijtage geen wettelijk criterium voor autobanden, zoals grip, geluid en rolweerstand dat wel zijn. Er zit tussen de meest en minst slijtvaste band een verschil van 20%. Door het invoeren van een drempelwaarde zouden banden die gemakkelijk slijten niet meer verkocht mogen worden. Er bestaat echter nog geen gestandaardiseerde methode voor het meten van slijtage. En sturen op reductie van slijtage kan een averechts effect hebben. Voor de prestaties van autobanden bestaat er de “magische driehoek”, een relatie tussen rolweerstand, slipweerstand en slijtvastheid. Het verbeteren van de ene eigenschap, zal de andere eigenschap verslechteren. Banden worden dan minder veilig. Het Arcadis-rapport gaat er bijvoorbeeld van uit dat door beperking van de slijtage de slipweerstand vermindert en de remweg met 5% toeneemt. De hoeveelheid fijnstof kan door een slijtvastere band met 100.000 kilogram per jaar in Nederland worden teruggebracht. Arcadis is niet nagegaan of een slijtvastere band slijtdeeltjes van dezelfde grootte produceert. Wanneer de deeltjesgrootte afneemt, zal het aandeel fijnstof juist toenemen. Ook dat is een averechts effect.
Uitbreiding bandenlabel met slijtage-indicator
Op dit moment informeert een label de consument over brandstofefficiëntie, natte grip en geluidsniveau. Het voorstel is om daar ‘slijtage’ aan toe te voegen. De consument kan dan kiezen voor een slijtvastere band. De verwachting is dat slechts 5% van de consumenten dan zal kiezen voor een slijtvastere band. De besparing aan slijtstof met deze maatregel wordt geschat op 5% van 200.000 kilogram; 10.000 kilogram. Een vrijwillige keuze voor slijtvaste banden heeft in elk geval veel minder effect dan een wettelijke drempelwaarde.
Verplichting tot het uitrusten van auto’s met een bandenspanningscontrolesysteem
Een band op de juiste spanning slijt minder. Om de bestuurder te waarschuwen dat de bandenspanning te laag is, geeft het sinds 2014 in Europa verplichte Tyre Pressure Monitoring System (TPMS) een signaal af. Arcadis stelt een voorlichtingscampagne voor om het gebruik van TPMS in oudere auto’s te stimuleren, onder andere via een app. In Nederland rijdt 45% van de auto’s met een te lage bandenspanning rond. Met een voorlichtingscampagne zou een te lage bandenspanning bij 9 tot 55 duizend auto’s voorkomen kunnen worden en dat levert jaarlijks een besparing op van 14.000 tot 84.000 kilogram slijtstof. De kosten voor de campagne en vrijwillige installatie worden geschat tussen de 1 en 6 miljoen Euro. Dit komt neer op 70€ per kilogram vermeden slijtstof.
Tot slot
Het valt toe te juichen dat de overheid maatregelen overweegt om de uitstoot van microplastics als gevolg van bandenslijtage te verminderen. De voorgestelde maatregelen kunnen maximaal 20% minder slijtage opleveren (1,2 miljoen kilogram per jaar wordt dan vermeden). Bij de huidige wereldwijde groei van het wagenpark van 4,5% per jaar zal deze slijtagevermindering echter binnen vijf jaar omgezet zijn in een stijging.
De reductie van microplastics door de voorgestelde maatregelen voor autobanden is al met al uiterst beperkt, gaat gepaard met relatief hoge kosten en heeft ten dele een averechts effect. Deze maatregelen zijn schijnoplossingen. Niet genoemd als oplossing is dat de overheid een lijst openbaar maakt waarop consumenten kunnen zien welke bandmerken goed, en welke slecht scoren op slijtage.
De echte oplossing is echter het belasten van emissies. De autorijder moet gaan betalen voor de vervuiling die hij veroorzaakt. Dan komt ten minste geld vrij voor echte vermindering van de emissies. Hoelang zal het duren voordat de staatssecretaris déze conclusie trekt?
Lees ook: Eurocommissaris Vella neemt eerste exemplaar van de plastic soup atlas van de wereld in ontvangst
Meer nieuws
Lees meer
Plastic Soup stuk minder groot?
Volgens nieuw onderzoek is de plasticsoep minder groot dan gedacht. Is dit het goede nieuws waar we op wachten?
Plastic aangetroffen in het menselijke hart
Het eerste bewijs is gevonden dat microplastics aanwezig zijn in menselijk hartweefsel. Het wordt steeds duidelijker dat plastic gevaarlijk is voor de menselijke gezondheid en de gezondheid van onze planeet.
Goed nieuws: verbodsbepalingen (eindelijk) in zicht
Het kabinet gaat onderzoek doen naar maatregelen, inclusief verbodsbepalingen, om te voorkomen dat bepaalde plastic producten als zwerfvuil eindigen.
