Amsterdam, 9 oktober 2018 – Buitenlandse bedrijven hebben feitelijk vrij spel om vervuilde tot zwaar vervuilde grond, slib en bagger in Nederland te lozen. De grond wordt gebruikt om daar oude circa 30 meter diepe zandwinputten mee te vullen. Aanbieders van het afval betalen grof geld om het kwijt te kunnen en eigenaren van de putten verdienen er miljoenen mee. De grond is mede vervuild met plastic waarvan een deel boven komt drijven. Terwijl vrijwilligers hun best doen om de oevers van de rivieren schoon te houden, wordt er bewust vervuilde grond gestort op plekken die in verbinding staan met de rivieren.
Het Burgercollectief Dreumelse Waard onderzocht de gang van zaken rond de plas Over de Maas, één van die putten in Dreumel, een dorp in het Land van Maas en Waal. Stroomafwaarts van Over de Maas, waar al veel vervuilde grond gestort is, trof het collectief veelvuldig een bepaald type oranje plastic aan. Dit plastic wordt in België in de bouw gebruikt, maar nauwelijks in Nederland. Stroomopwaarts van de stortplek werd het niet aangetroffen, waarmee het bewijs geleverd was dat het uit België geïmporteerde grond afkomstig is. Tussen het afval werden ook PVC-buizen, accu’s, asbest, bitumen, spuitbussen en afvalhout aangetroffen, aldus het rapport van het Burgercollectief. Directeur Herman van der Linde van Nederzand, het bedrijf dat de verondieping van Over de Maas uitvoert, stelt daartegenover dat niet bewezen kan worden dat het bewuste plastic van zijn project afkomstig is.
Bij Over de Maas gaat het om in totaal 10.000.000 ton grond, waarvan inmiddels meer dan 3.000.000 ton is gestort. Volgens de geldende regelgeving, het Besluit op de Bodemkwaliteit, mag 20% van het gewicht bodemvreemd materiaal zijn. In dit voorbeeld is bij Over de Maas dus maximaal 2.000.000 ton plastic toegestaan, gesteld dat de rest van de grond schoon zou zijn.
De Vonkerplas is een tweede grote plas die verondiept zou moeten worden. Opmerkelijk hierbij is de rol van Staatsbosbeheer, eigenaar van de Vonkerplas. In de voorlichting gaat het bij het verondiepen van deze plas om het herstellen van natuurwaarden. Herstel van de natuur of verbetering van de waterkwaliteit levert de uitzonderingsbepaling op waarmee grond van elders zou mogen worden gestort. Volgens berekening van het Burgercollectief (in zijn uiterst informatieve presentatie) valt er voor Staatsbosbeheer met dit project 45 miljoen euro te verdienen. Het heeft er alle schijn van dat Staatsbosbeheer het met natuurwaarden niet zo nauw neemt als er flink te verdienen valt. Ondertussen is “vanwege gebrek aan draagkracht bij de plaatselijke bevolking” twee weken geleden door Staatsbosbeheer, de provincie Gelderland en Rijkswaterstaat een pas op de plaats gemaakt wat de opvulling van de Vonkerplas betreft.
Ook de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) komt er niet best van af. De ILT geeft beschikkingen af om buitenlandse vervuilde grond te importeren die gebruikt wordt voor het verondiepen van de zand- en grindputten. Zie hier als voorbeeld de beschikking voor het storten van 150.000 ton verontreinigde grond in Over de Maas, waarmee 150 scheepstransporten tussen 2017-2010 gemoeid zijn. Dit doet de ILT in de kennelijke wetenschap dat de grond niet of nauwelijks gecontroleerd wordt of kan worden.
De plas bij Over de Maas wordt geëxploiteerd door een consortium van grote ontzanders die 70% van de markt vertegenwoordigen. De import en certificering van de grond is uitbesteed aan een klein bedrijf met 10 medewerkers waaronder slechts twee controleurs. Volgens het Burgerinitiatief zouden deze twee inspecteurs dan 2645 scheepsladingen moeten controleren.
Staatssecretaris Sientje van Veldhoven (D66) heeft de Tweede Kamer in haar brief van 13 juni toegezegd de regelgeving te gaan evalueren. Kamerleden hebben 14 juni een debat gehouden en zware kritiek geuit op de gang van zaken. De “cowboys”, zoals parlementariër Suzanne Kröger van GroenLinks de bedrijven karakteriseert, hebben simpelweg vrij spel. Het rapport van het burgercollectief is vorige week overhandigd aan SP Tweede Kamerlid Henk van Gerven. Hij wacht detoegezegde evaluatie niet af en gaat pleiten voor een onafhankelijk onderzoek.
Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation: “Het kan niet zo zijn dat we met zijn allen onze stinkende best doen om plastic uit het milieu te halen, terwijl het met miljoenen tonnen in diepe putten wordt gestort. De norm voor het storten van gebiedsvreemde grond moet veel strenger worden. Wij steunen de oproep van de SP voor een onafhankelijk onderzoek die de huidige praktijk tot op de bodem uitzoekt.”
Foto: Burgercollectief Dreumelse Waard
Lees ook: Verondiepingsproject ‘Over de Maas’ omarmt nieuwe plasticnorm
Lees ook: Plasticsoep op land: landbouwcompost is vervuild met plastic.
De Amerikaanse plasticindustrie heeft het in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw slim gespeeld. In de onthullende documentaire Plastic Wars vertellen kopstukken uit de industrie, inmiddels gepensioneerd, openlijk over de gehanteerde strategie.
In een nieuw rapport van Tearfund is voor het eerst berekend hoeveel ton plasticvervuiling vier multinationals, Coca-Cola, Pepsi-cola, Nestlé en Unilever, in een zestal arme landen veroorzaken: een half miljoen ton! Coca-Cola blijkt de allergrootste vervuiler en is in zijn eentje verantwoordelijk voor 200.000 ton daarvan.
Het coronavirus kan meerdere dagen overleven op harde oppervlaktes, zoals plastic en roestvrijstaal. In de lucht is dat drie uur. Dit resultaat van recent laboratoriumonderzoek roept de vraag op hoe je met plastic verpakkingen moet omgaan om besmetting te voorkomen.
Ducor Petrochemicals als eerste Nederlandse plasticproducent verantwoordelijk gesteld voor vervuiling met plastickorrels.
Coca-Cola is grootste plasticvervuiler