“Ook plasticsoep is een planetaire grens”

Amsterdam, 11 januari 2019 – De oceanen staan onder druk door de toename van de plasticsoep. Plastic tast niet alleen afzonderlijke dieren aan, maar dringt ook voedselketens binnen. Een belangrijke vraag is of de plasticsoep een kritische grens heeft. Voor de Aarde zijn negen planetaire grenzen aangewezen door het Stockholm Resilience Centre, waaronder klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, verzuring van de oceanen, en chemische verontreiniging. Wanneer die planetaire grenzen overschreden worden, is ecologisch herstel niet goed meer mogelijk. Plastic vervuiling staat nog niet in dit rijtje.

Wetenschappers hebben recentelijk betoogd dat de plasticsoep ook een van de planetaire grenzen zou moeten zijn. Van de drie criteria voor de planetaire grens van chemische verontreiniging, gelden er zeker twee ook voor de plasticsoep: plastic in het milieu is onomkeerbaar (het valt niet of nauwelijks op te ruimen, met name de microplastics) en plastic is overal aanwezig (en de concentratie ervan neemt toe). Het derde criterium is het verstorende effect op mariene ecosystemen, of nog breder: het effect op systeem Aarde. De vraag welk effect plasticsoep hierop heeft, valt nog niet te beantwoorden. Daartoe moet eerst bedacht worden hoe dit effect precies kan worden vastgesteld. Maar, stellen de onderzoekers, plastic vervuiling heeft zeker allerlei ecologische consequenties en er is daarom alle reden om aan te nemen dat plastic ook een negatief effect heeft of zal hebben op systeem aarde.

De onderzoekers hebben ook een pragmatische reden om plasticsoep onderdeel te laten zijn van het breed geaccepteerde raamwerk van de planetaire grenzen. Het zal dan vermoedelijk gemakkelijker worden om internationaal overeenstemming te bereiken over de aanpak ervan. Tot op heden is het namelijk niet gelukt de plasticsoep internationaal te beteugelen.