Baanbrekend onderzoek toont aan Plastic dringt ons brein binnen via de neus
In een baanbrekend onderzoek van de Universiteit van Sao Paulo is voor het eerst aangetoond hoe plastic in de menselijke hersenen door kan dringen.
Natuur & Milieu: Strenger verpakkingsbeleid onontbeerlijk
Amsterdam, 28 augustus 2019 – Neem de papieren broodzak met een plastic venster. Waar moet de consument die laten? In de container voor oud papier, bij het kunststofafval of bij het restvuil? Of wordt de koper geacht het plastic en het papier van de zak telkens keurig van elkaar te scheiden? Verpakkingen moeten sinds 1997 aan duurzaamheidseisen voldoen, de zogeheten Essentiële Eisen. Natuur & Milieu onderzocht een aantal verpakkingen en legde deze langs de lat van de Essentiële Eisen. De belangrijkste conclusies van het vandaag gepubliceerde rapport Duurzaamheid van verpakkingen in de supermarkt zijn dat de Essentiële Eisen onvoldoende worden nageleefd en dat de consument niet genoeg instructies krijgt om te recyclen.
Essentiële Eisen
Elk bedrijf dat een product op de markt brengt met een verpakking moet aan de Essentiële Eisen voldoen. Het gaat erom dat zo min mogelijk materiaal gebruikt wordt en dat een verpakking opnieuw gebruikt of goed gerecycled kan worden. Volgens het expertpanel dat voor Natuur & Milieu een aantal verpakkingen beoordeelde, voldoen de meeste verpakkingen niet aan de Essentiële Eisen. Er wordt meer materiaal gebruikt dan strikt nodig is, de verpakkingen bestaan vaak uit een combinatie van materialen (zoals de papieren broodzak met het plastic venster) en de consument kan er niet goed mee uit de voeten, omdat duidelijke instructies ontbreken. Toch zijn er voor fabrikanten voldoende alternatieve verpakkingen voorhanden die wel aan de Essentiële Eisen voldoen.
Weggooiwijzer
De Nederlander maakt gemiddeld per dag zeven verpakkingen open. Van de consument kan alleen goed scheidingsgedrag verwacht worden wanneer op elke verpakking duidelijk staat in welke afvalbak deze moet. En hier gaat het mis. Van de onderzochte verpakkingen blijkt slechts 67% een instructie te hebben voor afvalscheiding. Tien procent van alle producten had een incomplete instructie. Een eenduidige goede instructie werd op 55% van de onderzochte verpakkingen aangetroffen. Een belangrijke aanbeveling is daarom dat uniforme afvalscheidingsconstructies verplicht moeten worden voor alle verpakkingen. Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) heeft iconen geïntroduceerd die al veelvuldig worden toegepast. Deze iconen van de Weggooiwijzer geven aan tot welke categorie afval een verpakking behoort (plastic, papier, glas of restafval).
Verbeteringen
Om de afvalstroom zuiverder te maken om zo hoogwaardiger te kunnen recyclen, bevelen de onderzoekers het volgende aan:
- Bij het ontwerp kiezen bedrijven voor herbruikbare of goed recyclebare verpakkingen met daarbij duidelijke instructies voor afvalscheiding;
- Marketingargumenten mogen geen wettelijk geldige argumenten zijn om een verpakking minder duurzaam te maken dan mogelijk is;
- Fabrikanten zorgen voor meer eenvoud en uniformiteit in gebruikte verpakkingsmaterialen. Een minder complexe afvalberg is namelijk beter en goedkoper te recyclen.
Vreemde paradox
Terwijl de onderzoekers minder verpakkingsplastic bepleiten, kiezen ze voor een onderzoeksmethode die het gebruik van plastic bevordert. De toegepaste levenscyclusanalyse (LCA) laat effecten van zwerfvuil op het milieu buiten beschouwing, maar kijkt wel naar de impact van verschillende materialen op CO2 uitstoot. Dat levert een vreemde paradox op in het rapport. Bij de productbeoordelingen blijkt plastic opeens favoriet ten opzichte van andere materialen. Een drankenkarton met plastic coating blijkt dan beter dan sap in glas. Koeken in blik? Dat is veel te zwaar, dus beter in plastic. Zó gaan we de strijd tegen zwerfvuil niet winnen.
Plastic Pact
De onderzoekers wijzen erop dat het Plastic Pact in potentie veel winst kan opleveren. Het gaat om de overeenkomst die de Nederlandse overheid afgelopen januari met bedrijven (waaronder supermarkten) sloot om tot een beperking te komen van plastic verpakkingen. Het Plastic Pact werd ondertekend door 75 organisaties en heeft als doel de milieudruk van plastic te verminderen en circulariteit (recycling) te verbeteren. In 2020 moet 20% minder plastic gebruikt worden. Er is echter geen enkele juridische verplichting voor de bedrijven die hebben ondertekend om die doelstellingen te halen. Eerder gemaakte afspraken met de verpakkende industrie bleken zelfs keer op keer niet te worden nagekomen. Natuur & Milieu stelt in haar rapport vast dat de wet bedrijven een ontsnappingsclausule biedt, waardoor een minder duurzame verpakking toch niet aan de Essentiële Eisen hoeft te voldoen. De boodschap is duidelijk voor wie die horen wil: een strenger bij wet afgedwongen verpakkingsbeleid is onontbeerlijk.
Foto: ontleend aan cover rapport Natuur & Milieu
Lees ook – ‘Plastic Pact is marketingstunt’
Lees ook – Voedselverspilling en plastic afval gaan hand in hand
Meer nieuws
Lees meer
Onze gezondheid loopt ernstige schade op door plastic en de chemicaliën daarin
Minderoo Foundation brengt nieuw rapport uit: Onze gezondheid loopt ernstige schade op door plastic en de chemicaliën daarin.
FUTURE FABRICS EXPO LONDEN
Op 25 en 26 juni vond de Future Fabrics Expo 2024 plaats in Londen. De insteek van deze beurs is om te laten zien dat het heel goed mogelijk is om kleding te maken van duurzame materialen.
IN MEMORIAM – Dick Vethaak
Op twee juni 2024 is professor Dick Vethaak overleden. Met hem is gaat een groot en vooruitstrevend wetenschapper verloren, maar vooral ook een fantastische echtgenoot en vader.
