Amsterdam, 12 september 2019 – Op de kust van het Atlantische eiland Madeira is een nieuwe vorm van plasticsoep ontdekt. Op stenen die bij vloed worden overspoeld en bij eb droogvallen, groeien korsten van plastic. Die korsten zijn blauw of wit van kleur. In tegenstelling tot ander aangespoeld plastic dat bij cleanups in principe opgeruimd kan worden, is dit plastic onmogelijk te verwijderen want de korsten zitten muurvast. Het verschijnsel wordt plasticrust (korst van plastic) genoemd. Lees hier het artikel in Science of the Total Environment.
Vulkanisch gesteente
De zwarte vulkanische stenen van Madeira worden in de zon heel heet waardoor plasticdeeltjes die er bij eb op achterblijven vermoedelijk smelten en eraan vastkleven. Die deeltjes hechten zich aan de ondergrond en aan elkaar. Het gaat om korsten van polyethyleen (PE). Dit is de meest voorkomende soort plastic. Polyethyleen wordt voor tal van verpakkingen gebruikt. De plasticafzettingen zijn inmiddels te vinden op tien procent van de stenen die bij eb droogvallen. In 2016 werd het verschijnsel voor het eerst opgemerkt door Ignacio Gestoso, als onderzoeker verbonden aan het Marine and Environment Sciences Centre (MARE). Toen ging het nog om een enkele plek. In de afgelopen drie jaar zag Gestoso dat de hoeveelheid korst significant toenam. Dit wijst op een groeiende vervuiling van de zee bij Madeira.
Impact op het mariene leven?
De alikruik (Littorina littorea) leeft van de algen op de stenen. De zeeslak wordt zowel op de stenen als op de korsten aangetroffen. De onderzoekers vermoeden daarom dat de alikruik ook van het plastic eet. Misschien geldt dat ook voor andere organismen. In dat geval gaat het om een nieuwe wijze waarop plasticsdeeltjes in de mariene voedselketen terechtkomen. En er is nog een probleem: uitbreiding van de plastic korsten gaat ten koste van de natuurlijke korsten die uit algen bestaan en voeding bieden aan organismen.
Plastiglomeraat en pyroplastics
Plasticrust is een soort afzettingslaag van plastic en kennelijk zijn de omstandigheden op Madeira er gunstig voor. Het doet denken aan een geologisch proces. Plasticrust is echter niet vergelijkbaar met plastiglomeraat (gesmolten plastic dat zich vermengd heeft met ander materiaal als koraal en stenen) en pyroplastics (gesmolten plastic dat door langdurig verblijf op zee gevormd wordt). In die gevallen is het door mensen verbranden van plastic de oorzaak, niet het smelten van aangespoeld plastic uit zee.
Foto: Ignacio Gestoso
Lees ook – Interview met onderzoeker Ignacio Gestoso (Engels)
Lees ook – Pyroplastics: een nieuwe vorm van plasticvervuiling
Lees ook – Alikruik wordt makkelijke pooi door toxische microplastics
Bestaande internationale afspraken zijn volstrekt onvoldoende om de plasticsoep te bestrijden. Er is dan ook groeiende steun voor een internationaal bindend plasticverdrag. De vraag is niet langer of het verdrag er komt, maar vooral welke afspraken daarin worden vastgelegd.
UV-328 is een giftige stof die de plasticindustrie vaak toepast. Een voorstel om deze stof te verbieden onder het Verdrag van Stockholm wordt aangevochten door de industrie.
Plastic Soup Foundation eist reactie van industriecomplex en onderzoekt mogelijkheden om stappen te zetten tegen voorgenomen dumping.
Op meerdere plekken in Amsterdam kan je vanaf vandaag plasticvrij op het terras zitten. Van deze terrassen zal voortaan geen single-use-plastic meer wegwaaien. Wij hopen dat er nog veel zullen volgen.
Vervuild bermmaaisel op landbouwpercelen