Revolutionair: Frankrijks ‘très simple’ alternatief voor verpakkingsplastic
In Frankrijk is de refill-revolutie begonnen. Dankzij een nieuwe wet kun je daar straks in de supermarkt plasticvrij boodschappen doen. En dat is fantastisch nieuws!
Registreer plastics net als chemische stoffen
Amsterdam, 18 oktober 2019 – Ook plastics moeten aan de regels voor chemische stoffen voldoen. Dit stellen milieuorganisaties in een gezamenlijke verklaring. Daarin wordt de Europese Commissie opgeroepen om plastics niet langer uit te zonderen van de regels met betrekking tot registratie van chemische stoffen in het kader van REACH. Alleen zo kan de veiligheid van plastics beoordeeld worden. Ook de Plastic Soup Foundation heeft ondertekend.
Polymeren uitgezonderd van REACH
Plastics bestaan uit een of meer polymeren en een complexe samenstelling van allerlei vulstoffen, chemicaliën (zoals weekmakers en vlamvertragers), stabilisatoren en kleurstoffen. Om de veiligheid van plastics te kunnen beoordelen, moet er een verplichting komen om niet alleen de afzonderlijke bouwsteentjes (monomeren), maar ook de lange ketens (polymeren) te registreren in het kader van REACH. Sinds de oprichting van REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and restriction of CHemicals) twaalf jaar geleden zijn polymeren uitgezonderd van registratie- en beoordelingsplicht. Monomeren (de bouwstenen van polymeren) moeten wél worden geregistreerd. En dat is vreemd, want de eigenschappen van een polymeer zijn heel anders dan die van een monomeer, met name op het gebied van afbreekbaarheid. Lange ketens zijn in de regel slecht afbreekbaar, terwijl een monomeer snel afgebroken wordt.
De risico’s van polymeren moeten beoordeeld worden
Pas na goedkeurig door REACH kan een producent zijn product op de markt brengen. Door de uitzondering voor polymeren hoeft, kort gezegd, geen enkel type plastic op veiligheid beoordeeld te worden. Die uitzondering is gebaseerd op twee redenen. Er bestaan zoveel verschillende polymeren dat registratie ondoenlijk is en de meeste polymeren werden twaalf jaar geleden niet als onveilig beschouwd. Het is vooral vanwege onze dagelijkse blootstelling aan plastic, de toenemende plasticproductie en toenemende zorgen van wetenschappers over gevolgen voor milieu en gezondheid, dat de roep om ook de risico’s van polymeren te beoordelen nu wel overal gehoord wordt.
Voorzorgbeginsel
De milieuorganisaties, waaronder de Plastic Soup Foundation, stellen dat REACH gebaseerd is op het voorzorgprincipe en dat het aan de chemische industrie is om aan te tonen dat plastics veilig zijn in gebruik. Op dit moment staat op de bij REACH ingediende safety sheets wel dat een stof een polymeer is, maar hoeft er geen bewijs geleverd te worden over de veiligheid ervan. De milieuorganisaties stellen voor om ‘polymeer systeem’ als begrip te gaan hanteren. In dat geval hoeft niet elke polymeer apart beoordeeld te worden, wat inderdaad ondoenlijk zou zijn, maar wel polymeergroepen (polymeren met vergelijkbare eigenschappen). De Europese Commissie kan de REACH-regelgeving aanpassen.
Six Classes Approach
De registratie in REACH voor polymeren moet aan dezelfde voorwaarden gaan voldoen als de registratie van chemische stoffen. De registratie en beoordeling van chemische stoffen schiet helaas echter ook te kort. Er worden duizenden chemische stoffen in plastic producten toegepast die we dagelijks gebruiken. Die stoffen moeten plastic de gewenste eigenschappen geven, maar een deel wordt ervan verdacht schadelijk te zijn voor de gezondheid. Bovendien is van vele chemische stoffen de mogelijke schadelijkheid onvoldoende onderzocht. Er kleven nadelen aan de huidige procedure. Eén stof onderzoeken duurt namelijk jaren. Een ander nadeel is dat wanneer een bepaalde stof wordt verboden (zoals BPA-A) deze door de industrie wordt vervangen door een stof met vergelijkbare eigenschappen die nog niet verboden is (zoals BPB-S). Het is dus zinvol om groepen van schadelijke chemicaliën te onderscheiden en je beleid daarop te baseren. Professor Alene Blum van Green Science Policy Institute, Berkely (Californië) heeft daarvoor de zes klassen-aanpak ontwikkeld. Stoffen uit al deze zes groepen worden ook in plastic producten gebruikt. Op SixClasses.org is over deze aanpak nadere uitleg te vinden in de vorm van een video per groep chemicaliën. Professor Blum lichtte de aanpak toe op de Plastic Health Summit die 3 oktober in Amsterdam werd gehouden.
Illustratie: impressie van een polymeer
Lees ook – Eerste bewijs voor gezondheidsrisico’s van micro- en nanoplastics
Lees ook – ‘Alternatieven voor BPA even schadelijk’
Lees ook – Bescherming tegen giftige chemicaliën in plastic faalt
Lee ook – Overheidssite waarzitwatin belicht risico’s chemicaliën onvoldoende
Meer nieuws
Lees meer
Statement over docu seaspiracy
Misschien hebben jullie inmiddels Seaspiracy gezien, een nieuwe en schokkende documentaire over de commerciële visvangst, maar ook over plasticvervuiling. We kunnen ons voorstellen dat dit veel vragen oproept, misschien ook over ons.
Microplastics zijn bron van bacteriën en bedreigen mens en dier
Op microplastics kunnen biologische ziekteverwekkers (pathogenen) en antibioticaresistente bacteriën groeien. Dat dit een potentieel gevaar is voor de gezondheid van mens en dier, is al langer bekend. Maar nu blijkt dat een veel toegepaste waterzuiveringstechniek bijdraagt aan de verspreiding van potentiële ziekteverwekkers via microplastics.
Oorlog in compostland: er zit te veel plastic in
Akkerbouwers mogen vanaf 1 april geen compost meer gebruiken met het label Keurcompost. Er zit namelijk te veel plastic in. Dit verbod is onlangs uitgevaardigd door VVAK, ofwel Voedsel- en Voederveiligheid Akkerbouw.
