‘Verborgen plastic’ is een onderschat probleem

Amsterdam, 30 december 2019 – In veel producten zit plastic verwerkt dat niet of nauwelijks zichtbaar is. Studenten aan de Universiteit van Amsterdam deden in opdracht van Plastic Soup Foundation onderzoek naar ‘verborgen plastic’ en de gevolgen ervan. Verborgen plastic is vaak niet recyclebaar en het bedrijfsleven wil er liever niet over praten. Consumenten blijken nauwelijks op de hoogte van het probleem en kunnen hun koopgedrag er ook niet op aanpassen.

Directe aanleiding voor het onderzoek is het Plastic Pact dat 75 bedrijven in januari 2019 met de overheid hebben gesloten. Doel van het Plastic Pact is dat er in 2024 twintig procent minder plastic wordt gebruikt dan in 2017. Ook moet dan al het plastic recylebaar zijn. In het Plastic Pact staat echter niets over dat zogenaamde verborgen plastic, terwijl het recycling vaak bemoeilijkt. Het kortlopende UvA-onderzoek bracht deze problematiek in beeld.

Vijf categorieën

De studenten onderscheiden vijf categorieën verborgen plastic:

Plastic dat op het label vermeld staat, maar als zodanig niet herkenbaar is (t-shirts van polyester, verzorgingsproducten met microplastics);
Beschermingsplastic (magazijnkarren gewikkeld in plasticfolie, bubbeltjesplastic als verpakkingsmateriaal);
Plastic waarvan ook de producent zich niet bewust is (zoals met microplastics vervuild tafelzout en mosselen);
Plastic dat de consument tijdens het kopen niet kan zien (koekjes verpakt in plastic worden verkocht in een kartonnen doos);
Plastic dat de consument niet aan het product kan herkennen (theezakjes, aluminium blikjes met plastic beschermingslaagje tegen corrosie, plastic in sigarettenfilters en kauwgom).

Het gaat vaak om samengestelde materialen. Denk aan de drankkartons. Daarbij is het nu weliswaar technisch mogelijk is om het plastic laagje aan de binnenkant van het karton te scheiden, maar niet om dát plastic te recyclen. In de praktijk vormen verborgen plastics daardoor een barrière voor recycling en wordt het streven naar de circulaire economie, een van de belangrijkste doelen van het Plastic Pact, eerder belemmerd dan bevorderd. Het betreft hier een belangrijk aspect van ons plasticgebruik.

Bedrijven geven niet thuis

De studenten wilden ondertekenaars van het Plastic Pact – alle grote supermarktketens en een aantal producenten zoals frisdrankfabrikanten – interviewen, maar geen enkele aanvraag werd gehonoreerd. Alleen Ekoplaza wilde hen te woord staan. Daaruit trekken ze de conclusie dat er nog weinig behoefte is om aandacht te besteden aan dit specifieke onderwerp.

Betere voorlichting

Uit een enquête onder medestudenten bleek dat de meeste consumenten zich niet verantwoordelijk voelen voor vermindering van het plasticgebruik. Ze vinden die verantwoordelijkheid eerder bij de producenten en de overheid liggen. Ook bleek het voor consumenten nauwelijks mogelijk om hun koopgedrag aan te passen zolang ze niet weten in welke producten plastic verborgen zit. Een van de conclusies uit het onderzoek is daarom dat consumenten beter voorgelicht moeten worden over verborgen plastic. De overheid zou producenten verplicht kunnen stellen om altijd aan te geven wanneer er plastic in hun producten verwerkt is. Een dergelijke verplichting bestaat nu niet, en ook ontbreekt het als doel in het Plastic Pact.

Foto: Sascha Regmann

Lees ook – Papieren theezakjes bijna altijd van plastic

Lees ook – Plastic in drankblikjes zet statiegelddebat op scherp

Lees ook – Tafelzout vervuild met microplastics

Lees ook – ‘Plastic Pact is marketingstunt’