27 mei 2020
Zonder overheidsingrijpen komt er nooit een circulaire kunststofeconomie. De coronacrisis leidt tot extreem lage olieprijzen. Als gevolg daarvan wordt virgin (primair) plastic tegen dumpprijzen aangeboden. Dit nieuwe plastic, gemaakt van olie of gas, concurreert met gerecycled plastic. De afzet van recyclaat is tot een minimum gedaald. Dit heeft grote gevolgen voor de levensvatbaarheid van de recyclingsector en daarmee voor de realisering van de gewenste kunststofkringloop, waarin afgedankt plastic niet verloren mag gaan.
Het aanbod van recyclaat, grondstof voor plastic gemaakt van afvalplastic, overstijgt de vraag, de verwerkingskosten stijgen, de kwaliteit van het ingezamelde plastic bestemd voor recycling is te slecht, en vooral: de concurrentie van virgin plastic is moordend.
De Europese kunststof recyclingsector vreest voor haar voortbestaan, en dat geldt ook voor het Verenigd Koninkrijk. In Nederland stuurde brancheorganisatie NRK Recycling op 15 april een brandbrief aan staatssecretaris Van Veldhoven (D66). De sector bepleit onder andere een verplicht recyclecontent in producten en verpakkingen. Zonder een stabiele markt voor recyclaat kunnen de ambities van een circulaire kunststofeconomie, zoals geformuleerd in het Plastic Pact, niet waargemaakt worden.
De prijs van virgin plastic daalde al vóór corona. Een belangrijke oorzaak, volgens NRK Recycling in haar brandbrief, ‘is de schaliegasproductie in de USA en daaraan gekoppelde aanvullende capaciteit voor productie van virgin kunststoffen’. De hogere productie van schaliegas heeft daar geleid tot nieuwe krakers voor de productie van kunststoffen. ‘In januari 2018 was de hoeveelheid plastic dat uit Amerika naar Europa werd vervoerd nagenoeg nihil. In de tweede helft van 2019 steeg dit aantal tot 40.000 ton per maand. Doordat er veel meer werd geproduceerd dan er nodig was, ging de prijs van vooral virgin (primair) polyethyleen flink omlaag.’
Shell investeert bijvoorbeeld in Amerika voor miljarden dollars in een nieuwe fabriek voor virgin plastic, gebruikmakend van goedkoop schaliegas. Ook andere olie-multinationals omarmen plasticproductie als compensatie voor hun teruglopende opbrengsten uit olie en gas.
Er zijn twee voor de hand liggende maatregelen die de overheid kan nemen om te zorgen voor een stabiele markt voor recyclaat. Ze kan besluiten dat plastic producten voor een deel moeten bestaan uit recyclaat, zoals NKR Recycling voorstelt. In het kader van het Plastic Pact beloven bedrijven weliswaar dat ze in 2025 minimaal 35% recyclaat zullen gebruiken in alle plastic verpakkingen. Maar dat zullen ze nooit doen wanneer virgin plastic veel goedkoper is (en vaak ook nog eens van betere kwaliteit). Een verplichting ligt dus voor de hand. Het tweede instrument is het invoeren van belasting op virgin plastic.
Dennis Jorissen, eigenaar van Plastic Recycling Company in Schijndel, kan zijn recyclaat aan de straatstenen niet meer kwijt. In een interview in Recycling Magazine legt hij uit dat bedrijven vrij kunnen kiezen tussen virgin of recyclaat en dus voor het laatste kiezen, omdat virgin veel goedkoper is. Er zou Europese wetgeving moeten komen die gebruik van recyclaat verplicht stelt, bijvoorbeeld een bepaald percentage recyclaat in elk plastic product. Maar wie dat wil houdt volgens hem geen rekening met de lobby van olieconcerns en petrochemische industrie. ‘Die zijn enorm machtig in Brussel en Den Haag en willen dat natuurlijk op allerlei manieren tegenhouden’.
Harmen Spek, manager innovation & sollutions van Plastic Soup Foundation: ‘Wij creëren met zijn allen enorm veel afvalplastic. Hoogwaardige recycling zet een rem op de productie van nieuw plastic. De overheid moet de recyclingsector nu echt gaan beschermen door het gebruik van recyclaat verplicht te stellen of een belasting in te voeren op nieuw plastic. Anders blijft de kunststofkringloop een wassen neus en is er straks geen recyclingcapaciteit meer over.’
Wat we dan met al ons afvalplastic moeten, is de grote vraag. Exporteren, verbranden en storten zijn geen wenselijke opties. Plastic Soup Foundation pleit al jaren voor het sterk terugdringen van plastic producten voor eenmalig gebruik. Dát zorgt voor veel minder afval en beter beheersbare afvalstromen.
Ons vermoeden is bevestigd; het op 1 juli van dit jaar ingevoerde statiegeld op plastic flesjes heeft inderdaad meteen resultaat geboekt. Het aandeel flesjes in het gevonden zwerfafval is met 37% afgenomen!
Ruim 200 scholen hebben World Cleanup Day nu al tot een succes gemaakt.
TNO presenteerde gisteren een adviesrapport over de ontwikkeling van een nieuwe methode om te meten waar en wanneer kleine plasticdeeltjes uit kleding vrijkomen.
Ook de Waterbazen zijn actief op en rondom World Cleanup Day. Hun doel is om in totaal 20.000 stuks afval te scheppen en te registreren.
Onderzoek: 80% van de Nederlanders maakt zich zorgen over het toevoegen van...