Statiegeld werkt! Veel minder plastic flesjes in zwerfafval
Vorig jaar werden tijdens World Cleanup Day veel minder flesjes gevonden na invoering statiegeld. Heeft deze trend zich doorgezet?
Franse burgerraad: maak ecocide strafbaar
25 juni 2020
Ecocide, grootschalige beschadiging, vernietiging of verlies van ecosystemen, moet strafbaar worden gesteld in de Franse wetgeving. Dit is een van de belangrijkste voorstellen van de burgerraad Convention Citoyenne pour le Climat (CCC), die door de Franse president Macron in het leven is geroepen. Volgens de raad zou de bevolking zich over dit voorstel in een referendum moeten uitspreken.
De burgerraad beveelt aan om het raamwerk van de zogeheten ‘negen planetaire grenzen voor de Aarde’ als uitgangspunt te nemen. De negen planetaire grenzen zijn vastgesteld door het Stockholm Resilience Centre. Daaronder vallen bijvoorbeeld klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, verzuring van de oceanen en chemische verontreiniging. Wanneer die grenzen overschreden worden, is het risico groot dat de weg naar ecologisch herstel definitief is afgesneden.
Zie ook het persbericht van Stop Ecocide.
Plastic Soup Foundation onderschrijft deze oproep van de Frans Burgerraad volledig en stelt voor om de problematiek van de plasticsoep erkend te krijgen als tiende planetaire grens.
STOP ECOCIDE
Plastic Soup Foundation sprak met Katy Olivia van Tergouw, waarnemend directeur van Stop Ecocide Foundation.
Wat is de kern van het probleem?
‘Activiteiten die leiden tot ernstige milieuschade, de opwarming van de Aarde of het verlies aan biodiversiteit zijn vreemd genoeg niet verboden. Het ontbreekt de internationale gemeenschap aan wetgeving om verantwoordelijken voor ernstige ecologische schade te berechten. Landen en bedrijven kunnen nu hun gang gaan en de Aarde exploiteren voor eigen gewin, zonder op te draaien voor de ecologische schade die ze veroorzaken.’
Kunt u enkele voorbeelden geven?
‘Als de Braziliaanse president Bolsonaro het afbranden van regenwouden in het Amazonegebied geen strobreed in de weg legt en zelfs bevordert, kan hij daar niet voor verantwoordelijk worden gehouden. Of neem Coca-Cola, deze multinational verkoopt over de hele wereld meer dan 100 miljard plastic flesjes per jaar. Daarvan eindigen er miljoenen in het milieu. Het bedrijf blijft de flesjes verkopen in de wetenschap dat het ecologische schade oplevert, maar niemand van de directie kan ervoor aansprakelijk worden gesteld.’
Hoe kan ecocide strafbaar worden gesteld?
‘Dat kan via het wijzigen van de wetgeving, zoals de CCC dat voorstelt voor Frankrijk. Echter, ecocide betreft de hele Aarde en moet daarom ook internationaal gelden. Het Internationaal Strafhof (ICC) is ingesteld voor het vervolgen van personen die verdacht worden van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. Deze misdaden zijn vastgelegd in het Statuut van Rome, een internationaal verdrag uit 1998. In 2018 werd het misdrijf agressie toegevoegd. Wij bepleiten dat ‘ecocide’ als vijfde internationale misdaad aan dit rijtje wordt toegevoegd. Het is eigenlijk reuze simpel: zonder wet geen misdaad en dus ook geen wettelijke bescherming van onze ecosystemen.’
Is er draagvlak voor dit idee?
‘De roep om ecocide als misdaad te erkennen wordt steeds luider. Het voorstel van de CCC voor een nationaal referendum in Frankrijk werd vrijwel unaniem aangenomen. Dat is bijzonder bemoedigend. Mensen beseffen terdege dat milieuschade veelal onomkeerbaar is. We moeten degenen die zich hier schuldig aan maken en het voor het zeggen hebben — zoals staatshoofden en CEO’s — persoonlijk ter verantwoording kunnen roepen. Uiteindelijk is het aan de rechter om hierover een vonnis uit te spreken.’
Er is toenemend draagvlak, maar hoe gaat het procedureel in zijn werk?
‘Zodra er genoeg aangesloten lidstaten mee instemmen, kan criminalisering van ecocide snel een feit zijn. De eerste stappen zijn al gezet. Twee soevereine staten — Vanuatu en de Malediven — hebben in december 2019 bij het Internationaal Strafhof officieel aangedrongen om een dergelijke misdaad te overwegen.
Deze landen hebben te kampen met allerlei problemen als gevolg van klimaatverandering. In Nederland wordt er op dit moment door de Partij voor de Dieren aan een initiatiefvoorstel gewerkt waarin aan de regering wordt gevraagd om ecocide als (internationale) misdaad te steunen. Onze organisatie faciliteert dit proces waar mogelijk.’
Wat kunnen burgers doen?
‘Wij hopen dat steeds meer mensen en organisaties, zoals Plastic Soup Foundation, het belang van ecocidewetgeving inzien en onze campagne ondersteunen. Hiermee komt de noodzakelijke discussie op gang over hoe we door middel van wetgeving de Aarde en al haar bewoners kunnen beschermen. Als dat niet gebeurt, is het pappen en nathouden en blijft ecocide business as usual.’
Foto: NASA Earth Observatory – Bosbranden en ontbossing aan de grens van het Amazonegebied, Rondonia, Brazilië – 12 augustus 2007
MISSCHIEN BEN JE OOK GEÏNTERESSEERD IN:
- ‘Ook plasticsoep is een planetaire grens’
- Bekijk de VPRO tegenlicht uitzending uit 2015 over ecocide
Meer nieuws
Lees meer
Nederland blijkt spil in de wereldwijde export van plasticafval naar niet-westerse landen
Alleen Japan en de VS exporteerden in 2021 nóg meer plasticafval naar landen in het mondiale zuiden.
Een nucleaire oplossing voor plasticafval?
Het IAEA is een apart programma gestart om met behulp van nucleaire technologie de plasticsoep te bestrijden. Maar gaat dat wel helpen?
Gemengde gevoelens over concept-wetsvoorstel microplastics
De Europese Commissie heeft eindelijk een conceptwet gepubliceerd om microplastics te beperken.
