Stenen van plastic op een onbewoond eiland
De sombere boodschap van stenen van plastic, aangetroffen op een onbewoond eiland ver van de Braziliaanse kust.
2 juli 2020
Als eerste bank in Nederland, en misschien wel wereldwijd, heeft ASN Bank een investeringsbeleid geformuleerd dat rekening houdt met de plasticsoep. ASN streeft naar een ‘schonere wereld waarin geen plastic meer terechtkomt in ecosystemen’.
Bedrijven waar de bank in investeert worden aan het Plastic beleid getoetst, ook met terugwerkende kracht. Wanneer bedrijven niet voldoen aan de gestelde criteria gaat de bank het gesprek aan met als doel de gewenste transitie te bevorderen. Als er te weinig vorderingen zijn, kan worden besloten om lopende investeringen te heroverwegen.
In dit beleidsstuk maakt de bank opnieuw duidelijk bedrijven in de petrochemie te vermijden. Daaronder vallen ook de bedrijven die de grondstoffen voor plastic maken, zoals ethyleen en polymeren. Er wordt door de ASN dus niet geïnvesteerd in schaliegas en plastic producerende bedrijven.
Vorig jaar bleek al uit onderzoek van de Eerlijke Bank- en Verzekeringswijzer, in samenwerking met Plastic Soup Foundation, dat andere Nederlandse banken en verzekeringsmaatschappijen sinds 2010 voor miljarden hebben geïnvesteerd in schaliegas en plasticproductie. Die investeerders financieren de plasticproductie en daarmee de plasticsoep. Dat ASN deze investeringen expliciet uitsluit, is goed nieuws en verdient navolging van andere financiële instellingen.
Het ASN Duurzaam Aandelenfonds is een van de oudste en grootste duurzaamheidsfondsen. Unilever is met 1,8% (goed voor circa € 16,5 miljoen) een van de grootste van de in totaal 130 beursgenoteerde bedrijven waarin het fonds investeert.
Unilever verkoopt in plastic verpakte producten over de hele wereld, óók in landen met een uiterst gebrekkige afvalinzameling en verwerking. Het bedrijf staat in de top tien van grootste vervuilers ter wereld en de milieuschade is niet te overzien. Een onlangs verschenen rapport van Tearfund berekende dat Unilever, samen met Coca-Cola, PepsiCo en Nestlé, in alleen al zes landen jaarlijks een half miljoen ton afval veroorzaakt.
Het rapport stelt dat Unilever doelbewust doorgaat met de productie van eenmalige plastic verpakkingen voor vaak minieme hoeveelheden shampoo, noodles of wasmiddel in de wetenschap dat:
Het oordeel van Tearfund is dat dit moreel op geen enkele wijze valt te verdedigen. Hier staan allerlei beloftes van Unilever tegenover, zoals experimenten met nieuwe bedrijfsmodellen. In Indonesië staat inmiddels één pilot refill station waar mensen van elf Unilever-merken de gewenste hoeveelheid kunnen aftappen in meegebrachte bakjes of flessen.
Een van de absolute eisen van het ASN-plasticbeleid is dat bedrijven geen microplastics in cosmetica mogen gebruiken. Het is een bekend probleem dat in veel verzorgingsproducten toegevoegde micro- en nanoplastics zitten. Op de site van Unilever zegt het bedrijf hierover:
‘Vanwege de bezorgdheid over het ophopen van microplastics in oceanen en meren zijn we in 2014 gestopt met het gebruik van plastic scrubdeeltjes in onze producten. Voorheen gebruikten we ze in enkele van onze scrubproducten. We gebruiken nu alternatieve scrubingrediënten, waardoor mensen erop kunnen vertrouwen dat Unilevers wasproducten voor gezicht en lichaam niet bijdragen aan de ophoping van microplastics in de wereldzeeën.’
Unilever heeft sinds 2014 weliswaar scrubdeeltjes geweerd, maar er zitten nog steeds microplastics in tal van Unilever-producten, zoals producten van de merken Dove, Vaseline, AXE, Lakmé en Pond’s. Het gaat bijvoorbeeld om de microplastics: acrylaat copolymeer, polyisobuteen, polyethyleen, PVP en acrylaten-C10-30-alkyl-acrylaat-crosspolymeer.
Unilever heeft nooit verklaard dat al haar verzorgingsproducten geheel vrij zijn van microplastics. Wie bij aankoop van cosmetica zeker wil weten dat een product geen microplastics bevat, kan daarvoor de vernieuwde Beat the Microbead app gebruiken.
‘We willen de Plastic Soup Foundation bedanken voor deze analyse. Bij de ontwikkeling van het plasticbeleid zijn we ook met elkaar in contact geweest en wij waarderen het zeer wanneer andere experts kritisch meedenken over ons beleid met het doel dit te verbeteren. We streven naar een circulaire economie waarin zo min mogelijk plasticverpakking wordt gebruikt en waarin hoogwaardig hergebruik en recycling van plastic plaatsvindt.
Onze invloed hierop is die van aandeelhouder via de ASN Beleggingsfondsen. In die rol zijn wij ambitieus, maar moeten we ook rekening houden met de voortgang bij bedrijven. Als wij té strikt zijn in ons beleid is het resultaat al snel dat we bedrijven met impact op dit probleem moeten afkeuren voor onze fondsen. En daarmee verdwijnt ook onze invloed. Daarom kiezen we ervoor om koplopers positief te stimuleren. Dit heeft tot gevolg dat ons beleid nog niet zo strikt is als de Plastic Soup Foundation graag zou willen, en dat we vooralsnog kiezen voor het positief stimuleren van Unilever omdat dit een bedrijf is waarbij we een positief pad zien.
Tegelijkertijd zijn wij door de Plastic Soup Foundation gewezen op het feit dat ons onderzoek naar het gebruik van microplastics in cosmetica door bedrijven niet volledig is geweest. We doen daarvoor nu opnieuw een analyse en een uitvraag aan de bedrijven die hier geen duidelijk statement over geformuleerd hebben.’
Het is prijzenswaardig dat ASN Bank een plasticbeleid ontwikkeld heeft en bedrijven regelmatig toetst op criteria met betrekking tot hun bijdrage aan de plasticsoep.
ASN Bank keurt alleen beleggingen en financieringen goed die aan het duurzaamheidsbeleid van de bank voldoen. De bank zegt met haar toetsingsbeleid een grote invloed op het plasticgebruik van bedrijven uit te oefenen en zo te voorkomen dat plastic in de natuur terechtkomt. Met de investering in Unilever, dat tot de grootste veroorzakers van de plasticsoep gerekend wordt, loopt men echter het risico dat het huidige plasticbeleid van de multinational wordt gelegitimeerd en gekwalificeerd als duurzaam. We zijn daarom verheugd dat ASN Bank met Unilever in gesprek gaat over de gestelde criteria.
De sombere boodschap van stenen van plastic, aangetroffen op een onbewoond eiland ver van de Braziliaanse kust.
Verpak de vijf meest verkochte groente en fruit niet langer in plastic. Dat bespaart niet alleen plastic, maar voorkomt ook voedselverspilling.
Cosmeticabedrijven die verzorgingsproducten zonder microplastics verkopen, roepen in een open brief op tot snelle invoering van een totaalverbod.
Het Afvalfonds erkent de problematiek van plastic verpakkingen en bepleit een systeemverandering. Zijn het opnieuw mooie woorden zonder daden?