7 augustus 2020
Vispluis spoelt massaal aan op het strand, los of in bundels: oranje, zwart of blauw gekleurde draadjes polyethyleen. De draadjes zijn afkomstig van de trossen die onder visnetten van de bodemvisserij worden gehangen. Deze trossen moeten de kostbare netten tegen slijtage beschermen, maar slijten zelf hard door het slepen over de zeebodem.
Er is geen afvalitem dat zo veelvuldig op het strand wordt aangetroffen als pluis. Tussen 2013 en 2018 werden er gemiddeld op elke honderd meter strand 116 stukjes net en touw geteld. Daarmee vormde pluis – op de vier Nederlandse stranden waar de tellingen altijd plaatsvinden – maar liefst 37,6% van alle gevonden afvalitems.
De vervuiling van vispluis is een erkend milieuprobleem. Het materiaal breekt niet af op natuurlijke wijze en dieren raken erin verstrikt. Er wordt daarom al jaren gezocht naar een oplossing, bijvoorbeeld in het kader van het project VisPluisVrij. Daarin werken belanghebbende partijen samen om oplossingen te vinden. Er worden drie oplossingsrichtingen onderscheiden:
Over enkele maanden worden de eindrapportage van dit project verwacht. VisPluisVrij concludeerde al dat ‘er niet één materiaal is dat al het pluis kan vervangen’.
De Europese SUP-Richtlijn is gebaseerd op de tien soorten wegwerpplastic items die op stranden het meest worden aangetroffen. Aangezien vistuig een onevenredig grote bijdrage levert aan de plasticsoep worden er ook maatregelen genomen die moeten voorkomen dat vistuig in zee terechtkomt. Volgens de gehanteerde definities is pluis onderdeel van vistuig. De producenten van netten moeten ervoor gaan zorgen dat die netten, eenmaal onbruikbaar geworden, weer op wal worden ingeleverd en verwerkt.
Een rapport van Tauw schat dat in Nederland jaarlijks in totaal 100-200 ton pluis aan netten wordt bevestigd en dat elk jaar 50% in zee verdwijnt. Het verlies aan pluis is voor de helft (elk jaar 25 tot 50 ton) toe te schrijven aan slijtage via contact met de bodem en voor de andere helft (eveneens jaarlijks 25 tot 50 ton) aan onderhoudswerkzaamheden. Die werkzaamheden vinden onder andere plaats wanneer zand en steentjes in het pluis blijven vastzitten. Dan worden de netten te zwaar, worden ze losgesneden en vervangen.
Elk onbruikbaar geraakt net of stuk net dat vanwege de nieuwe regelgeving aan wal wordt gebracht, is winst voor het milieu. Maar onderwater gaat de slijtage door. Daardoor zullen ook na invoering van de SUP in juli volgend jaar nog tonnen aan pluis blijven aanspoelen op de stranden.
De maatregelen met betrekking tot vistuig die volgend jaar van kracht worden, zijn gebaseerd op het beginsel dat de vervuiler betaalt. In het Besluit dat de Nederlandse overheid over de nieuwe regelgeving heeft voorbereid, staat het zo: ‘Producenten van kunststofhoudend vistuig zijn verantwoordelijk voor de inzameling van een jaarlijks minimumpercentage afval van kunststofhoudend vistuig, dat voor 2023 tenminste 23% bedraagt van door hen in Nederland in de handel gebracht kunststofhoudend vistuig en voor de daarop volgende jaren per jaar 3% hoger ligt.’
De Nederlandse overheid maakt de producenten van de netten verantwoordelijk voor de inzameling aan wal, maar niet voor het ontstaan van plastic vervuiling tijdens het vissen door slijtage van pluis.
In het Nederlandse ontwerpbesluit van de SUP-richtlijn komt pluis als gevolg van slijtage niet voor. Dat betekent dat pluis in grote hoeveelheden in zee blijft komen en sterk bijdraagt aan de plasticsoep, zolang de bodemvisserij het mag blijven gebruiken. De Plastic Soup Foundation bepleit daarom dat de toepassing van pluis verboden moet worden.
Foto: Op het Duitse eiland Helgoland nestelende jan-van-genten raken verstrikt en hangen zichzelf op aan pluis. Uit: Plastic Soup Atlas van de Wereld.
De wereld heeft zichzelf in slaap gesust met het raamwerk van de SDGs. De bekende duurzaamheidsdoelen blijken onhaalbaar. Dit komt vooral omdat ‘fossiel’ tot nu toe zijn gang kan gaan.
ING zegt zich zorgen te maken over het probleem van de plasticsoep maar financiert met honderden miljoenen nieuwe plasticproductie in Antwerpen. Het eigen duurzaamheidsbeleid wordt met voeten getreden.
Bigger Than Us is een inspirerende documentaire over Melati Wijsen en de manier waarop zij jonge mensen inspireert en mobiliseert voor een betere wereld.
Brokken PUR — isolatieschuim — in het milieu zijn een verborgen en relatief onbekende vorm van schadelijk zwerfvuil
EU biedt bedrijven veel ontsnappingsroutes uit SUP-Richtlijn