Impact Fair, 4,5,6 april – Jaarbeurs Utrecht.
De eerste Impact Fair is de grootste Impact Experience van Europa. Een interactieve ‘immersieve’ belevenis van impactvolle voorbeelden.
11 augustus 2020
Volgend jaar juli wordt de Europese SUP-richtlijn van kracht. Het doel is om het aantal eenmalig plastic producten dat in het milieu terechtkomt sterk te verminderen. Daarom worden sommige producten verboden zoals rietjes en wattenstaafjes. Er wordt verder een rem gezet op de verkoop van andere producten, bijvoorbeeld door de producenten te verplichten het product te voorzien van een waarschuwingslabel of hen verantwoordelijk te maken voor de opruimkosten.
De Europese Commissie ontwikkelt nu een aparte richtsnoer of handleiding voor lidstaten om de implementatie van de richtlijn te vergemakkelijken. Hierin wordt aangegeven welke producten wel en welke niet onder de richtlijn vallen. Uit een conceptversie die gelekt werd naar de pers, blijkt echter dat er nog veel ontsnappingsroutes zijn voor bedrijven.
Brood in plastic verpakt of afzonderlijk verpakte snoepjes in een zak worden niet beschouwd als eenmalig. De verpakking wordt weliswaar eenmalig gebruikt, maar de inhoud bestaat uit meerdere ‘eenpersoonsporties’. Als de kans groot is dat een in plastic verpakt product direct buitenshuis genuttigd wordt, dan valt een product wel onder de SUP-richtlijn. Eén afzonderlijk broodje mag dus niet meer apart in plastic verpakt zijn, maar een heel brood wel.
Ander voorbeeld: vier kleine plastic yoghurtbakjes die aan elkaar vastzitten en die je kunt afbreken. De vier reken je als één product af en de kans is groot dat je ze niet alle vier op straat nuttigt. En dus zie je de yoghurtbekertjes weinig in het zwerfvuil. Aangezien het om meerdere porties gaat, vallen ze niet onder de richtlijn, terwijl dat dus wel zou gelden voor één enkel yoghurtbakje.
Gevreesd moet worden dat producenten, om onder de regelgeving uit te komen, hun producten veel meer als multipack gaan aanbieden. Kleine chipszakken verdwijnen, maar de grote blijven bestaan. En die zul je vervolgens blijven aantreffen in het zwerfvuil, omdat er heus niet minder chips buitenshuis gegeten zal worden.
Een reeks producten voor eenmalig gebruik wordt straks niet verboden. Voor deze producten geldt dat de producenten verantwoordelijk worden voor de vervuiling ervan. Het gaat om eenpersoonsvoedselverpakkingen, denk aan verpakkingen voor fastfood, wikkels en zakjes, en ook om drankverpakkingen zoals knijpzakjes, de zogenaamde pouches.
In Nederland bestaat al een regeling dat producenten (gezamenlijk) meebetalen voor het opruimen van afval in het Besluit Verpakkingen. Wat zal er dan eigenlijk in de praktijk gaan veranderen? Vermoedelijk heel weinig. Een energiereep mag gewoon in een plastic wikkel verkocht blijven worden, ook al wordt die op straat genuttigd en komt die wikkel in het zwerfvuil terecht.
Een andere ontsnappingsroute voor fabrikanten is spelen met het begrip ‘hergebruik’. Alleen producten die eenmalig zijn vallen onder de richtlijn. Als een wegwerpproduct twee keer of vaker gebruikt kan worden, of afwasbaar is, dan valt het er niet onder. Ook dát zal een verschuiving opleveren in de wijze waarop producenten hun producten gaan aanbieden.
Die verschuiving is nu al aan de gang. Plastic Soup Foundation heeft vorig jaar bericht over het plastic bestek dat supermarkt PLUS te koop aanbiedt: net iets dikkere plastic vorken, messen en lepels dan voorheen, die opeens als duurzaam en afwasbaar verkocht worden. De consument zal ze echter als wegwerpbestek blijven beschouwen. Door niet te handelen in de geest van de SUP-regeling maar naar de letter, voorkom je niet dat er nog altijd plastic bestek in het milieu terechtkomt.
Vochtige doekjes mogen nog steeds verkocht worden onder de SUP-regeling, ook al bevatten ze plastic en leveren ze schade op aan rioleringen door verstoppingen. Het enige dat geldt voor de vochtige doekjes is de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Producenten moeten voortaan op de producten aangeven of ze plastic bevatten. Bepaalde doekjes en menstruatieproducten worden volgens het concept uitgezonderd vanwege de gehanteerde definitie van plastic waar geregenereerd cellulose (viscose, cellofaan, rayon) buiten valt. Break Free from Plastic verwacht daardoor een verschuiving naar deze materialen.
De handleiding die op dit moment opgesteld wordt en ter consultatie wordt voorgelegd aan de lidstaten interpreteert de SUP-richtlijn veel te ruim. Voor het behalen van de beoogde doelstellingen (minder plastic in het milieu en minder eenmalig plastic) is een veel striktere interpretatie noodzakelijk.
Het is van groot belang dat de criteria ‘meerdere porties’ of ‘vaker geserveerd’ geschrapt worden uit het concept voor producten waarvan de verpakkingen vaak in het milieu terechtkomen. Verder is het van belang om meer verpakkingen of producten simpelweg te verbieden. De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid – zoals die nu voor de SUP uitgewerkt wordt – is echt onvoldoende om milieuvervuiling te voorkomen.
De eerste Impact Fair is de grootste Impact Experience van Europa. Een interactieve ‘immersieve’ belevenis van impactvolle voorbeelden.
15 maart 2024 Dat is wat lezers van de nieuwssite nu.nl op hun reactieplatform Nujij zich afvroegen. In een recent […]
De afvalexport naar landen buiten de EU is aan banden gelegd. Nederland is tegen een algeheel verbod op het verschepen van plastic afval.
De afvalexport naar landen buiten de EU is aan banden gelegd. Nederland is tegen een algeheel verbod op het verschepen van plastic afval.