Je bent hier: NieuwsWetenschappelijke bundel over plastic nano- en microvezels
Wetenschappelijke bundel over plastic nano- en microvezels
23 september 2020
Er bestaat grote en toenemende ongerustheid
over de minuscule plastic vezels die accumuleren in water, grond en lucht. Het
aantal synthetische nano- en microvezels neemt toe door stijging van productie
en gebruik én doordat plastic niet op natuurlijke wijze afbreekt, maar wel
fragmenteert. Wat zijn uiteindelijk de gevolgen voor onze gezondheid en voor het
milieu?
Deze vragen werden vorig jaar november
behandeld op een workshop van Wetsus (European Centre of Excellence
for Sustainable Water Technology) in Leeuwarden, waar wetenschappers uit
verschillende disciplines bij elkaar kwamen. Maria Westerbos, directeur van de
Plastic Soup Foundation, gaf de inleidende presentatie.
De presentaties en de uitkomst van de discussie zijn nu gebundeld onder de titel Synthetic Nano- and Microfibers (R.M. Wagterveld et al. red.).
De rol van waterzuiveringsinstallaties
Waterzuiveringsinstallaties zijn niet
ontworpen om nano- en microvezels tegen te houden, maar doen dat grotendeels
wel. De vezels, vooral afkomstig van het wassen van kleren, worden tot 98%
ingevangen in rioolslib. Het niet ingevangen deel komt in het oppervlaktewater
terecht. Dat zijn heel veel microplastics gezien de grote hoeveelheden water
die de installaties verwerken. Van alle microplastics die doorgelaten worden,
is ongeveer 80% vezels.
In veel landen wordt het slib als mest
over het land uitgereden. In Nederland wordt het slib verbrand, maar dat is een
uitzondering. Waar helemaal geen waterzuiveringsinstallaties zijn, en dat geldt
voor ongeveer 80% van de wereldbevolking, komen de vezels rechtstreeks in het
milieu terecht.
Waterzuiveringsinstallaties zijn op
dit moment niet geschikt om te zorgen dat er minder microplastics in het milieu
komen. Integendeel, ze bevorderen de verspreiding van microplastics in
waterwegen en op land. Technische aanpassingen om dat te voorkomen zijn
kostbaar en hebben hun beperkingen. Filters die nanodeeltjes tegenhouden bestaan
niet en vezels zijn vanwege hun langwerpige vorm met geringe doorsnee niet goed
tegen te houden.
De emissies van synthetische vezels zijn het gevolg van ontwerpkeuzes in de textielsector. Het ligt daarom veel meer voor de hand om het textiel zodanig aan te passen dat er geen synthetisch vezelverlies optreedt.
Risico’s voor de gezondheid
Mensen worden op drie manieren
blootgesteld aan de deeltjes: inademing, inslikken en huidcontact. Om het gezondheidsrisico
voor mensen beter te begrijpen, moet je zowel de blootstelling als de
toxiciteit in kaart brengen. Daarvoor zijn verbeterde methoden nodig en moeten standaards
afgesproken worden. Tot nu toe is inademing door beroepsmatige blootstelling het
beste onderzocht. Vezels blijken gemakkelijker via neus en mond binnen te
dringen dan bolvormige deeltjes, en ook nog eens veel dieper in de longen te
penetreren.
Een ander onderbelicht aspect zijn ziekteverwekkende bacteriën die zich hechten aan plastic. Met name de met plastic vervuilde waterwegen waarop ongezuiverd rioolwater wordt geloosd, zijn potentieel risicovol. Tot nu toe zijn geen schadelijke effecten vastgesteld van ziekteverwekkers voor organismen die leven in het water, maar uitgebreid multidisciplinair onderzoek is nodig om dit risico te beoordelen.