23 september 2020
Er bestaat grote en toenemende ongerustheid over de minuscule plastic vezels die accumuleren in water, grond en lucht. Het aantal synthetische nano- en microvezels neemt toe door stijging van productie en gebruik én doordat plastic niet op natuurlijke wijze afbreekt, maar wel fragmenteert. Wat zijn uiteindelijk de gevolgen voor onze gezondheid en voor het milieu?
Deze vragen werden vorig jaar november behandeld op een workshop van Wetsus (European Centre of Excellence for Sustainable Water Technology) in Leeuwarden, waar wetenschappers uit verschillende disciplines bij elkaar kwamen. Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation, gaf de inleidende presentatie.
De presentaties en de uitkomst van de discussie zijn nu gebundeld onder de titel Synthetic Nano- and Microfibers (R.M. Wagterveld et al. red.).
Waterzuiveringsinstallaties zijn niet ontworpen om nano- en microvezels tegen te houden, maar doen dat grotendeels wel. De vezels, vooral afkomstig van het wassen van kleren, worden tot 98% ingevangen in rioolslib. Het niet ingevangen deel komt in het oppervlaktewater terecht. Dat zijn heel veel microplastics gezien de grote hoeveelheden water die de installaties verwerken. Van alle microplastics die doorgelaten worden, is ongeveer 80% vezels.
In veel landen wordt het slib als mest over het land uitgereden. In Nederland wordt het slib verbrand, maar dat is een uitzondering. Waar helemaal geen waterzuiveringsinstallaties zijn, en dat geldt voor ongeveer 80% van de wereldbevolking, komen de vezels rechtstreeks in het milieu terecht.
Waterzuiveringsinstallaties zijn op dit moment niet geschikt om te zorgen dat er minder microplastics in het milieu komen. Integendeel, ze bevorderen de verspreiding van microplastics in waterwegen en op land. Technische aanpassingen om dat te voorkomen zijn kostbaar en hebben hun beperkingen. Filters die nanodeeltjes tegenhouden bestaan niet en vezels zijn vanwege hun langwerpige vorm met geringe doorsnee niet goed tegen te houden.
De emissies van synthetische vezels zijn het gevolg van ontwerpkeuzes in de textielsector. Het ligt daarom veel meer voor de hand om het textiel zodanig aan te passen dat er geen synthetisch vezelverlies optreedt.
Mensen worden op drie manieren blootgesteld aan de deeltjes: inademing, inslikken en huidcontact. Om het gezondheidsrisico voor mensen beter te begrijpen, moet je zowel de blootstelling als de toxiciteit in kaart brengen. Daarvoor zijn verbeterde methoden nodig en moeten standaards afgesproken worden. Tot nu toe is inademing door beroepsmatige blootstelling het beste onderzocht. Vezels blijken gemakkelijker via neus en mond binnen te dringen dan bolvormige deeltjes, en ook nog eens veel dieper in de longen te penetreren.
Een ander onderbelicht aspect zijn ziekteverwekkende bacteriën die zich hechten aan plastic. Met name de met plastic vervuilde waterwegen waarop ongezuiverd rioolwater wordt geloosd, zijn potentieel risicovol. Tot nu toe zijn geen schadelijke effecten vastgesteld van ziekteverwekkers voor organismen die leven in het water, maar uitgebreid multidisciplinair onderzoek is nodig om dit risico te beoordelen.
Foto: Wetsus
Ons vermoeden is bevestigd; het op 1 juli van dit jaar ingevoerde statiegeld op plastic flesjes heeft inderdaad meteen resultaat geboekt. Het aandeel flesjes in het gevonden zwerfafval is met 37% afgenomen!
Ruim 200 scholen hebben World Cleanup Day nu al tot een succes gemaakt.
TNO presenteerde gisteren een adviesrapport over de ontwikkeling van een nieuwe methode om te meten waar en wanneer kleine plasticdeeltjes uit kleding vrijkomen.
Ook de Waterbazen zijn actief op en rondom World Cleanup Day. Hun doel is om in totaal 20.000 stuks afval te scheppen en te registreren.
Voorkom vervuiling door mondkapjes