22 december 2020
De plastic verpakking van 200 gram koekjes met stukjes chocolade van het huismerk Albert Heijn is vijf keer zwaarder dan de verpakking met net zoveel koekjes van supermarkt Dirk.
In opdracht van de Plastic Soup Foundation verrichtten studenten van de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar het plastic overgewicht van verpakkingen. Ze gingen uit van de onderzoeksvraag: Hoe licht kan een verpakking zijn?
Het is blijkbaar een gevoelig onderwerp. Geen enkele supermarkt wilde een interview geven over het bestaande verschil in gewicht van verpakkingen met eenzelfde productinhoud.
Al een kwart eeuw moeten verpakkingen voldoen aan de zogeheten essentiële eisen die vastgelegd zijn in de Europese Verpakkingsrichtlijn (1994). Daaronder valt ook de eis dat het gewicht van de verpakking wordt beperkt tot de hoeveelheid die minimaal nodig is. Het Besluit Beheer Verpakkingen (2014) legt de verplichting op om ‘zo weinig mogelijk verpakkingsmateriaal’ te gebruiken. De overheid liet handhaving echter achterwege.
In de afgelopen zomer schreef Staatssecretaris Van Veldhoven (D66) aan de Tweede Kamer dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) een project is gestart om de naleving van de essentiële eisen alsnog te bevorderen. Uit recente beantwoording van Kamervragen blijkt dat de ILT zich eerst richt op plastic flacons van wasverzachters en dat langs deze weg ‘de nodige kennis en ervaring bij het toezicht en handhaving van de essentiële eisen’ wordt opgedaan.
Het zal dus nog wel even duren voordat Albert Heijn door de overheid wordt aangesproken op zijn plastic overgewicht van de choc chip koekjes.
Een verpakkingsdeskundige die bedrijven adviseert, gaf wel een interview: ‘Ik heb wel eens van die wet gehoord, maar zoals bij alle wetten geldt dat ze alleen werken als je ook handhaaft’. Uit het UvA-onderzoek kwam verder naar voren dat het ontbreken van handhaving tot gevolg heeft dat bedrijven vaak voor zwaardere verpakkingen kiezen in geval van kwaliteitsproducten. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de dubbel verpakte koekjes met chocola.
Bijna twee jaar geleden beloofden ondernemingen die het Plastic Pact hebben ondertekend om in 2025 20% minder plastic te gebruiken ten opzichte van 2017. Albert Heijn is een van hen. Op het niet nakomen van de Plastic Pact-beloftes staan echter geen sancties. Daarom is handhaving via een wettelijke norm de enige manier om zeker te kunnen zijn dat producenten en supermarkten hun plasticgebruik werkelijk verminderen.
De studenten stellen voor om de lichtste bestaande verpakking per type product tot norm te verheffen. Dit is immers wat technisch haalbaar is, zonder dat dat ten koste gaat van andere criteria, zoals voedselveiligheid. Daarnaast moeten bedrijven transparanter worden. Dat kan door het (verplicht) vermelden van het verpakkingsgewicht (aantal gram per eenheid gewicht inhoud). Op de choc chip verpakking van Albert Heijn komt dan 5,14 gram per ons koekjes te staan.
Iedereen, ook de ILT, kan vervolgens gemakkelijk nagaan hoe het gewicht zich verhoudt tot andere verpakkingen van hetzelfde type product. Bedrijven mogen uiteraard enige speelruimte hebben. De norm kan dan zijn dat het wordt toegestaan om 10 of 20 procent af te wijken van de lichtste verpakking die op de markt is.
Waar de ILT nu elke keer in discussie moet met bedrijven die hun eigen redenen hebben om hun producten in een specifieke en vaak te zware verpakking te verkopen, schept een norm duidelijkheid en een gelijk speelveld. Bovendien stelt het consumenten in staat om een duurzamere keuze te maken.
De sector verklaarde in 2018 dat het gebruik van plastic microbeads met 97,6% gedaald was en beloofde dat er in 2020 geen verzorgingsproducten meer verkocht zouden worden met plastic microbeads. Dergelijke producten worden echter nog altijd te koop aangeboden, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.
Journaliste Laura Hoogenraad heeft onderzoek gedaan naar het hergebruik van oude, versnipperde vloerbedekking vol chemicaliën in maneges. Ze doet er verslag van in dit artikel.
Op kinderspeelplaatsen wordt industrieel afval vol toxische stoffen gebruikt onder het mom van ‘circulaire economie.’
Voor het eerst hebben wetenschappers microplastics in de placenta aangetroffen. Ook blijkt uit recent onderzoek dat baby’s dagelijks 1,6 miljoen microplastics binnenkrijgen via voeding uit plastic flesjes.
Europese plasticlobby verliest opnieuw rechtszaak over BPA