28 januari 2021
Banken investeren dagelijks 790 miljoen dollar in veertig grote bedrijven die betrokken zijn bij de productie en het gebruik van verpakkingsplastic. Tussen januari 2015 en september 2019 bedroeg de financiering meer dan 1,7 biljoen dollar. De grootste bijdrage aan de plasticsoep komt van het eenmalige plastic waarmee levensmiddelen worden verpakt. Desondanks blijven banken kapitaal verstrekken zonder rekening te houden met de gevolgen.
Het deze maand uitgebrachte rapport Bankrolling Plastics. The banks that fund plastic packaging pollution vermeldt dat banken zwijgen over hun rol in deze feitelijke financiering van de plasticsoep, terwijl plasticvervuiling erkend wordt als een van de allergrootste milieurampen. Het ontbreekt de banken aan een stelsel van zorgvuldigheidseisen, zoals die wel op andere terreinen wordt toegepast.
Het rapport werd opgesteld door Portfolio.earth, een non-profitorganisatie die wijst op de rol van financiële instellingen bij de vernietiging van de natuur.
Van de 1,7 biljoen dollar aan leningen en uitgifte van obligaties voor plastic is 1,4 biljoen dollar afkomstig van twintig grote banken (80%). De tien grootste banken nemen 62% voor hun rekening. Er zijn geen aanwijzingen dat deze banken hun investeringen terugschroeven, ondanks de schade die plastic aan het milieu berokkent. Drie Amerikaanse banken — Bank of America, Citigroup, JPMorgan Chase — voeren de lijst aan.
De Plastic Soup Foundation vindt, net zoals de opstellers van dit rapport, dat banken afscheid moeten nemen van business models die afhankelijk zijn van eenmalig verpakkingsplastic en zich voortaan richten op hergebruik, recycling en lokale bevoorrading. Portfolio.earth constateert dat er een grote discrepantie is ontstaan tussen overheidsbeleid om het gebruik van plastic te ontmoedigen en het financieringsbeleid van de banken. Zo dreigen banken de legitimiteit van hun handelen te verliezen.
Om een noodzakelijke systeemverandering te bewerkstellingen, bepleit Portfolio.earth dat banken:
De enige Nederlandse bank in de top-20, op plaats 17, is de ING Groep. Deze bank neemt 1,87% van de financiering in plastic voor haar rekening. Voor nummer 1, de Bank of America, is dat 10,3%.
Het rapport Bankrolling Plastics stelt vast dat geen van de banken in de top-20 een investeringsbeleid geformuleerd heeft dat zich richt op vermindering van de plasticsoep. ING heeft weliswaar de Global Commitment van de New Plastic Economy van de Ellen MacArthur Foundation onderschreven, om plasticafval tegen te gaan en recycling te bevorderen, maar toetst kapitaalverstrekkingen niet aan criteria die de plasticvervuiling moeten tegengaan.
Het ontbreken van dergelijke criteria leidt tot vreemde situaties. Zo publiceerde de bank in 2019 het rapport Plastic verpakkingen in de voedingssector. Daarin maakt de bank zich zorgen over de plasticsoep. Terwijl het rapport oplossingsrichtingen aanreikt, zoals betere recycling van verpakkingen, blijft onbenoemd dat ING zelf als financier een grote verantwoordelijkheid draagt, laat staan dat vermeld wordt dat zorgvuldigheidseisen bij kapitaalverstrekking ontbreken.
Uit het onderzoek Plastic Finance (2019) van de Eerlijke bankwijzer in samenwerking met Plastic Soup Foundation, blijkt dat ING sinds 2010 in schaliegas- en plasticproductie minstens 3,9 miljard dollar heeft geïnvesteerd. Het is tegenstrijdig wanneer ING zegt zich zorgen te maken over de plasticsoep, terwijl de bank ondertussen schaliegasproducenten financiert. Schaliegas zorgt immers juist voor een forse toevloed van goedkoop eenmalig verpakkingsplastic.
In Nederland heeft alleen de ASN een beleid dat expliciet rekening houdt met de plasticsoep.
Bestaande internationale afspraken zijn volstrekt onvoldoende om de plasticsoep te bestrijden. Er is dan ook groeiende steun voor een internationaal bindend plasticverdrag. De vraag is niet langer of het verdrag er komt, maar vooral welke afspraken daarin worden vastgelegd.
UV-328 is een giftige stof die de plasticindustrie vaak toepast. Een voorstel om deze stof te verbieden onder het Verdrag van Stockholm wordt aangevochten door de industrie.
Plastic Soup Foundation eist reactie van industriecomplex en onderzoekt mogelijkheden om stappen te zetten tegen voorgenomen dumping.
Op meerdere plekken in Amsterdam kan je vanaf vandaag plasticvrij op het terras zitten. Van deze terrassen zal voortaan geen single-use-plastic meer wegwaaien. Wij hopen dat er nog veel zullen volgen.
Nieuw rapport legt verslaving van de mode-industrie aan fossiele brandstoffen...