16 februari 2021
Europese landen dragen bij aan de plasticvervuiling in Zuidoost-Aziatische landen, omdat louche handelaren hun gang kunnen blijven gaan. Dit blijkt eens te meer uit een recente uitzending van Pointer in samenwerking met onderzoeksjournalisten.
De geëxporteerde plastic-partijen zijn in ons land vaak afgekeurd voor recycling. In landen met goedkope arbeidskracht worden die partijen alsnog met de hand gesorteerd. Wat bruikbaar is, wordt daar gerecycled. Wat niet geschikt is, naar schatting 30%, wordt vaak verbrand of illegaal gestort en zorgt dan voor grote milieuproblemen.
Nederland wast zijn handen in onschuld, omdat er op papier niets aan de hand is.
Internationale handel van gevaarlijke stoffen is geregeld in het Verdrag van Bazel. Deelnemende landen spraken in 2019 aanvullende regels af over de handel in kunststoffen. Alleen schoon plasticafval dat direct gerecycled kan worden, mag vrij over de wereld worden verhandeld.
Met de nieuwe regelgeving krijgen ontwikkelingslanden de mogelijkheid om ongewenst plasticafval tegen te houden. Ook zegt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) nu beter te kunnen toezien op de export.
De uitzending van Pointer laat echter zien dat het systeem zo lek is als een mandje.
Handhaven is moeilijk omdat in de containers niet altijd zit wat er op bijbehorende papieren staat aangegeven. Een tweede probleem is dat het ontvangende recyclingbedrijf, bijvoorbeeld in Indonesië, weliswaar over de juiste vergunningen beschikt, maar dat vanuit Nederland niet valt na te gaan of dat plastic ook werkelijk door het ontvangende bedrijf gerecycled wordt. In de praktijk blijkt dat plastic via de achterdeur vaak te worden doorverkocht aan illegale recyclingbedrijfjes.
De ILT geeft in de uitzending toe dat er geen mogelijkheid is om vanuit Nederland te controleren waar het geëxporteerde plastic eindigt. Interpol signaleerde afgelopen zomer al een sterke toename van de criminele handel in plasticafval.
Bedrijven bieden plasticafval aan voor recycling in Nederland. Als zo’n plastic-partij wordt afgekeurd, omdat het bijvoorbeeld te vervuild of lastig te sorteren is, wordt het verbrand. Daarvoor moet de aanbieder echter betalen. De verleiding is dus groot om dergelijke partijen door te verkopen aan handelaren en er op deze manier aan te verdienen in plaats van ervoor te moeten betalen.
Je kunt je eenvoudig als handelaar registreren om vervolgens op sites als scrap.com een partij aan te bieden. De opkopers kennen de trucs om de douane te omzeilen. Antwerpen geldt bijvoorbeeld als een haven met geringe pakkans (lees ook dit artikel van een van de onderzoeksjournalisten).
Handelaren vertelden Pointer ‘Het is een kunst de juiste douanecode te kiezen. Stel, je hebt een lading vervuild plastic, maar daartussen zit 10 procent schoon plastic, dan geef je je lading die laatste code’. Een andere truc is om de container te vullen met vervuild plastic, behalve de eerste twee rijen; ‘schoon spul voorin, rotzooi achterin’.
Staatsecretaris Van Veldhoven (D66) heeft in juni 2019 op de G20 gepleit om te stoppen met deze export: ‘Westerse landen zouden geen plasticafval meer moeten exporteren. Niet naar Maleisië, niet naar Indonesië, nergens heen. Wij moeten ons eigen plasticafval zelf kunnen verwerken, in plaats van het per boot naar andere delen van de wereld te sturen. Hier moeten we in internationaal verband afspraken over maken’.
De enige manier om het gesjoemel te stoppen, is inderdaad een verbod op alle export van plasticafval buiten de Europese Unie. Daarnaast moet export binnen de Europese Unie aan strengere regels onderworpen worden, zodat er ook niet langer illegaal plasticafval gedumpt wordt in landen als Polen.
Er zijn meerdere gunstige effecten te verwachten wanneer landen verplicht worden hun eigen afvalplastic te verwerken, zoals:
Er is een uitgelezen kans om dit jaar een verbod op de export van afvalplastic te realiseren. De Europese Commissie herziet de Waste Shipment Regulation.
Zero Waste Europe heeft aanbevelingen opgesteld. PSF roept de Nederlandse overheid op deze te steunen.
Microplastics in kunstmest is een vrijwel onbekend milieuprobleem, met ook potentiële gezondheidsgevolgen. De nieuwe minister van LNV moet uitgaan van het voorzorgprincipe en plasticvrije landbouw bevorderen.
Het kan twee kanten op gaan met een potentieel plasticverdrag op de komende VN-milieubijeenkomst. Wordt het de veelbelovende ontwerpresolutie van Rwanda en Peru, of wint de sterk afgezwakte Japanse resolutie?
Het woord ‘plastic’ komt niet voor in het regeerakkoord. Samen met andere milieuorganisaties schreven wij een brief over het plasticbeleid aan de nieuwe staatssecretaris.
Chemicaliën en plastic zijn voor de aarde nieuwe entiteiten die samen een planetaire grens overschrijden.
Nieuw Nederlands onderzoek: synthetische kledingvezels remmen de aanmaak van...