Verpak aardappelen, appels, bananen, wortels en uien niet langer in plastic
Verpak de vijf meest verkochte groente en fruit niet langer in plastic. Dat bespaart niet alleen plastic, maar voorkomt ook voedselverspilling.
‘De planetaire grens van chemicaliën en plastic is overschreden’
24 januari 2022
De snelle groei van chemicaliën en plastic heeft een planetaire grens overschreden. De aantasting van ecosystemen is onomkeerbaar geworden, terwijl tegelijk voorspeld wordt dat productie en gebruik nog sterk zullen toenemen. Internationaal beleid om deze aantasting van de aarde bij te benen en onder controle te houden ontbreekt. Dit betogen veertien Scandinavische wetenschappers in Environmental Science and Technology.
Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw is het gebruik van plastic en chemicaliën in de wereld enorm toegenomen. Dit zijn ‘nieuwe entiteiten’; bewust en onbewust door mensen geproduceerde chemicaliën en materialen die een negatieve invloed kunnen uitoefenen op Systeem Aarde. Vroeger bestonden ze niet.
PLASTICSOEP ALS PLANETAIRE GRENS
Wanneer de grenzen wat de aarde kan verdragen, worden overschreden, is ecologisch herstel niet meer mogelijk en wordt onze planeet onleefbaar. Er zijn negen planetaire grenzen gedefinieerd, waaronder klimaatverandering, biodiversiteit en ontbossing. Er zou voldoende bewijs zijn om plasticvervuiling als tiende planetaire grens te erkennen, werd vorig jaar door wetenschappers betoogd. De auteurs richtten zich op fragmentatieprocessen en het lekken van chemische stoffen in het milieu. Dit zou ertoe leiden dat in de toekomst kritische grenswaarden worden overschrijden. Maar het vaststellen van die kritische grenswaarden is een complexe opgave.
PLANETAIRE GRENS VAN NIEUWE ENTITEITEN
We moeten, om de aarde leefbaar te houden, in feite terug naar de condities die golden vóór aanvang van de industriële revolutie. Voor de meeste planetaire grenzen kunnen daarvoor meetbare controlevariabelen worden vastgesteld, zoals CO2 concentratie, stikstoffixatie, verzuring van oceanen of temperatuurstijging. Deze zijn dus gerelateerd aan die vroegere, ideale uitgangssituatie. Maar deze kwantitatieve benadering is niet mogelijk voor de ‘planetaire grens van nieuwe entiteiten’.
Wat is dan de kritische grens voor het gebruik van plastic of chemicaliën? Het meest recente artikel claimt daarvoor een oplossing gevonden te hebben door uit te gaan van een combinatie van alternatieve controlevariabelen.
DUIZENDEN CHEMICALIËN
Het probleem van de nieuwe entiteiten is gigantisch. Naar schatting zijn er meer dan 350.000 chemicaliën wereldwijd te koop. Een groot deel daarvan is niet geregistreerd, of alleen in westerse landen. De chemische industrie is een van de grootste ter wereld. De productie van chemicaliën is vijftig keer zo groot als in 1950 en zal nog eens verdrievoudigen tot 2050. Plastic en chemicaliën hebben alles met elkaar te maken. Voor de productie van plastic worden duizenden verschillende chemicaliën gebruikt. Tussen 2000 en 2015 nam de plasticproductie met 79% toe.
BELEID KAN GROEI NIET BIJBENEN
De verschillende nieuwe entiteiten hebben een snelle toename over een kort tijdsbestek gemeen. De studie stelt dat de veilige leefruimte van de planetaire grens van nieuwe entiteiten wordt overschreden omdat de jaarlijkse productie en de wereldwijde milieuvervuiling die daarvan het gevolg is, toenemen in een tempo dat beleid onmogelijk kan bijbenen. Effectieve controle om verdere milieuschade te voorkomen is een gigantische uitdaging.
De Europese Commissie lanceerde in 2020 de Chemicals Strategy for Sustainability als onderdeel van de Europese Green Deal, vanuit precies deze uitdaging: beschermen van milieu, bevorderen van veilige chemicaliën en het verbieden van de meest schadelijke.
Illustratie: Stockholm Resilience Centre/Azote
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
‘Ook plasticsoep is een planetaire grens’
Plasticsoep voldoet aan criteria planetaire grens
Chemours naar Europees Hof vanwege schadelijke GENX
Wetenschappers reageren op besluit om BPA te bestempelen als zeer zorgwekkende stof
Meer nieuws
Lees meer
EU-verbod microplastics in cosmetica: te traag en te beperkt
Cosmeticabedrijven die verzorgingsproducten zonder microplastics verkopen, roepen in een open brief op tot snelle invoering van een totaalverbod.
De Plastic Wijzer: hoe vrijblijvend is het radicale plan van het Afvalfonds?
Het Afvalfonds erkent de problematiek van plastic verpakkingen en bepleit een systeemverandering. Zijn het opnieuw mooie woorden zonder daden?
VN oceaanverdrag is ongeschikt om plasticsoep te bestrijden
Wetenschappers vermoeden dat vetophoping in het lichaam wordt bevorderd door plastic.
