Europese supermarkten onder vuur in nieuw onderzoek
Grote Europese supermarkten kunnen en moeten veel meer doen om hun plasticgebruik terug te dringen.
Wetenschappers reageren op besluit om BPA te bestempelen als zeer zorgwekkende stof
17 januari 2022
De hormoonverstorende stof bisfenol A (BPA) is definitief aangemerkt als ‘zeer zorgwekkende stof’. Voor PlasticsEurope, de lobbyorganisatie van de plasticindustrie, is beroep niet meer mogelijk na de uitspraak van het Europees Hof van 21 december 2021. PlasticsEurope vocht het besluit bij herhaling aan, maar werd telkens in het ongelijk gesteld.
In Europa heeft Frankrijk het meest strenge beleid met betrekking tot BPA. ClientEarth, die Frankrijk als toegevoegde belanghebbende in deze zaak steunde, viert de uitspraak als een grote overwinning: ‘Dit is niet alleen een overwinning voor de volksgezondheid, maar laat ook zien dat overheden weerstand kunnen en moeten bieden aan de druk van de industrie.’
Plastic Soup Foundation vroeg drie wetenschappers om een reactie.
HORMOONVERSTOORDER BPA
Bisfenol A (BPA) is een chemische stof die in veel plastic producten zit, waaronder verpakkingsmateriaal van voedsel, plastic drankflessen, blikjes, kassabonnetjes en speelgoed. BPA is een hardmaker en komt onder andere via plastic verpakkingen in ons voedsel terecht en met honderden tonnen per jaar in de biosfeer. Talloze studies tonen aan dat BPA het hormoonsysteem van mens en dier verstoort. De schadelijke werking is al 25 jaar bekend.
Op de Plastic Health Summit die Plastic Soup Foundation afgelopen oktober organiseerde, hebben drie wetenschappers de verschillende aspecten van hormoonverstorende stoffen in plastic belicht: Terry Collins, Patricia Hunt en Jane Muncke. Klik op hun namen om hun presentatie terug te zien.
Plastic Soup Foundation vroeg hun om een reactie op de uitspraak van het Europees Hof.
VERLIES AAN ZAADCELLEN
De gevolgen van blootstelling aan BPA treden langzaam op, zoals kanker en verminderde vruchtbaarheid, en zijn angstaanjagend, zegt professor dr. Terry Collins van Carnegie Mellon University. Zo speelt deze stof een belangrijke rol bij de snelle afname van vruchtbaarheid. De westerse mens verliest jaarlijks ongeveer 1% van het gemiddelde aantal zaadcellen. ‘Het werkt een beetje als de capaciteit van nieren, bij een grote belasting komt er een moment dat de beschermende functie aanzienlijk vermindert totdat ons reproductiesysteem niet meer werkt zoals de natuur het bedoeld heeft.’ Op basis van westerse spermatellingen zijn we beland in de fase ‘functional collapse’ (het ineenstorten van onze reproductie).’ En dit is nog maar één van de nadelige gezondheidseffecten van blootstelling aan BPA.
‘EEN OPWINDENDE STAP IN ONZE COLLECTIEVE STRIJD’
Dr. Collins heeft zijn hoop gevestigd op de Europese Chemicals Strategy for Sustainability (CSS) om de productie en het gebruik van hormoonverstorende stoffen een halt toe te roepen. Collins’ reactie: ‘De uitspraak van het Hof van Justitie van de EU, dat bisfenol A (BPA) moet worden aangemerkt als een “zeer zorgwekkende stof” vanwege zijn hormoonverstorende eigenschappen op het menselijk lichaam, is een opwindende stap in onze collectieve strijd om een veilige en duurzame chemische industrie. Dank en hulde aan de rechters van de negende Kamer van het Hof. Het is inspirerend dat zulke kritische oordelen over duurzaamheid worden geveld!’
‘IK HOOP DAT USA EUROPA VOLGT’
Dr. Patrica Hunt van de Washington State University vertelde op de Summit over haar zeer verontrustende onderzoeksresultaten, waaronder de conclusie dat hormoonverstorende stoffen in het lichaam van de moeder óók gevolgen heeft voor de vruchtbaarheid later van haar kinderen. Hunt is zeer verheugd over de uitspraak van het hof en zegt: ‘Het is prachtig om te zien dat regelgeving de wetenschap eindelijk bijbeent. Europa loopt voorop bij veranderingen die decennia geleden al hadden moeten plaatsvinden. We kunnen alleen maar hopen dat de VS snel volgt’.
NORM MET FACTOR 100.000 OMLAAG
De norm voor de dagelijkse blootstelling aan BPA ligt sinds 2015 op 4 microgram per kilogram lichaamsgewicht, zoals bepaald door de Europese Voedsel en Warenautoriteit (EFSA). Recent — één week voor de uitspraak van het Europees Hof — had een expertgroep van de EFSA al voorgesteld om deze norm met een factor 100.000 te verlagen, van 4 microgram naar 0,04 nanogram per kilogram lichaamsgewicht.
Dr. Jane Muncke van Food Packaging Forum is verheugd over de uitspraak van het Europees Hof en de aangekondigde aanscherping van de norm door EFSA. Muncke zegt dat het onbegrijpelijk is dat overheden al tientallen jaren de zogenaamde ‘known unknowns’ toestaan. We kennen de gezondheidsrisico’s niet van toegevoegde stoffen die ook nog eens op elkaar reageren. Er moet veel en veel meer getest worden voordat plastic op de markt mag worden gebracht. Ze verwelkomt de uitspraak, maar juicht nog niet: ‘De samenleving moet meer grip krijgen op de vertragingstactieken van de industrie waardoor gevaarlijke chemicaliën tientallen jaren op de markt gebruikt blijven worden, ondanks dat de wetenschap hier duidelijk over is. Alleen dan hebben we reden om te juichen.’
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Nationaal plan hormoonverstorende stoffen in een circulaire economie
Europese plasticlobby verliest opnieuw rechtszaak over BPA
Verbod op BPA in voedselcontactmaterialen
Meer nieuws
Lees meer
Wetenschappers roepen op tot wereldwijde stop op plasticproductie
In een ingezonden brief in Science bepleiten wetenschappers een productiestop van plastic; de enige manier om plasticvervuiling een halt toe te roepen.
Plastic confronteert wetenschappers met nieuwe natuurverschijnselen
Eén onverwacht verschijnsel van plastic is een nieuwe steensoort gevormd door smeltend plastic. Wat zijn dit voor stenen?
Doorbraak: Europa wil duizenden schadelijke chemicaliën verbieden
Europa lost belofte in en presenteert ’s werelds meest ambitieuze aanpak om gevaarlijke chemicaliën uit te bannen.
