Van statiegeld op blik naar blik op statiegeld
Goed nieuws. Na jarenlange strijd zullen blikjes in het zwerfvuil verdwijnen dankzij statiegeld. De volgende stap is statiegeld op veel meer verpakkingen.
Staatssecretaris toont ambitie in haar antwoord op onze vragen
13 april 2022
Eerder dit jaar stuurden wij staatssecretaris Vivianne Heijnen (CDA) twee brieven. De ene, ondertekend door meerdere milieuorganisaties, ging over het gehele plasticbeleid, de andere specifiek over microplastics. De staatssecretaris heeft hier via een brief aan de Tweede Kamer op gereageerd. Zij deelt onze zorgen over de gevolgen van plasticvervuiling voor mens en milieu en omarmt de oproep voor een daadkrachtig en ambitieus beleid voor plastic. Dat is goed nieuws.
PLASTICBELEID ONTBREEKT VOLLEDIG IN HET REGEERAKKOORD
In de eerste brief stelden wij aan de kaak dat het word ‘plastic’ geen enkele keer voorkomt in het Regeerakkoord. Wij deden aanbevelingen voor daadkrachtig en ambitieus plasticbeleid. Zo stelden we dat de Nederlandse overheid de verantwoordelijkheid heeft om:
- te zorgen voor een absolute reductie van de productie en het gebruik van plastic
- volop in te zetten op hergebruik
- plasticafval in het milieu te voorkomen door statiegeldsystemen uit te breiden
- in te zetten op recycling, maar alleen wanneer dat veilig kan.
MOGELIJK VERBOD OP SIGARETTENFILTERS
De staatssecretaris ziet helaas geen aanleiding voor een verbod op plastic in vochtige doekjes, zoals er eerder vanuit de Single Use Plastics (SUP)-Richtlijn een verbod is gekomen op onder meer plastic rietjes en bestek. Wel gaat zij in gesprek met haar collega op het ministerie van Volksgezondheid over een mogelijk verbod op plastic in sigarettenfilters. Daarnaast laat zij door Recycling Netwerk Benelux – met Frankrijk als voorbeeld – nut en noodzaak van plastic verpakkingen voor groente en fruit onderzoeken.
Op Europees niveau zegt Heijnen te blijven pleiten voor het verplicht gebruiken van een hoog percentage recyclaat in plastic producten en overlegt ze met de ministeries van Financiën en van Economische Zaken en Klimaat over de mogelijkheid van een belasting op plastic.
Wij vinden dat de overheid in de Nederlandse delta moet investeren in een nationaal monitoringsprogramma voor rivierafvalmonitoring en citizen science. Heijnen schrijft dat Rijkswaterstaat werkt aan de ontwikkeling van een rivierafvalmonitoring. Daarnaast stelt zij dat de data uit burgerwetenschap een mooie aanvulling kunnen zijn op de Rijkswaterstaat-monitor, maar wil geen apart fonds inrichten ter ondersteuning van burgerwetenschap. Het is teleurstellend dat de toegevoegde waarde van citizen science, zoals Schone Rivieren, nog steeds niet écht wordt erkend door de staatssecretaris.
DOELEN HALEN? DAN DWANG NODIG!
Op onze oproep om meer in te zetten op hergebruik via bijvoorbeeld hervulsystemen zegt Heijnen dat dit vooral de verantwoordelijkheid is van de producent. In haar reactie beroept de staatssecretaris zich ook op het Plastic Pact, afspraken die bedrijven gemaakt hebben op basis van vrijwilligheid.
In het laatste Voortgangsbericht Circulaire Economie 2022 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), wordt gesteld dat vrijwillige afspraken passen bij de beginfase van het beleid om een circulaire economie van de grond te krijgen. Die fase is voorbij. Nu is dwingend beleid nodig om de ambitie van de overheid – om in 2050 een volledig circulaire economie te zijn – waar te kunnen maken. Het is hoog tijd dat de overheid zich niet langer verschuilt achter vrijwillige afspraken door bedrijven, terwijl er geen enkele garantie bestaat dat die gehaald worden.
STAATSSECRTARIS NEGEERT NURDLEVERVUILING VOLLEDIG
Wij hebben in onze brief ook aangekaart dat er geen vergunningen meer zouden mogen worden verstrekt voor het lozen van microplastics in het milieu.
Daarnaast moeten nurdle spills onmogelijk worden gemaakt door strenge controle en handhaving .
Een recent rapport over zware vervuiling van de Westerschelde met nurdles (plastic korrels) onderstreept de urgentie van dit probleem. Maar de staatssecretaris negeert dat volkomen.
VEELBELOVEND ANTWOORD OVER MICROPLASTICS
Heijnen reageert in haar brief ook op onze aparte brief over microplastics. De EU gaat opzettelijk toegevoegde microplastics beperken, waaronder cosmetica. Wij maken ons niet alleen ernstige zorgen over de vertraging van deze wetgeving, maar ook over de voorgenomen uitzonderingen. Daardoor dreigt een groot deel van de microplastics uitgesloten te worden. Afgelopen week publiceerden wij hierover een rapport: Plastic: the hidden beauty ingredient.
Wij vroegen de staatssecretaris om er alles aan te doen zodat de EU-maatregelen in oktober 2022 worden goedgekeurd en ingevoerd, zonder alle uitzonderingen en lange overgangsperioden. We zijn erg verheugd om te lezen dat Heijnen belooft de Europese Commissie op te roepen om onnodige ontheffingen en lange overgangstermijnen te voorkomen.
GOED BEZIG, MAAR ER KAN EEN TANDJE BIJ
We zijn verheugd dat de staatssecretaris ambitie toont wat betreft microplasticbeleid. Ze ziet de urgentie in van het probleem en wil zich hier op Europees niveau voor inzetten. Dat is geweldig nieuws!
Ook op nationaal niveau zet ze stappen om verdere plasticvervuiling tegen te gaan. Maar daarbij legt ze de verantwoordelijkheid vooral bij bedrijven. Maar dát beleid van laisser-faire heeft inmiddels zijn houdbaarheidsdatum ruim overschreden.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Bijna 9 op de 10 producten van grote cosmeticamerken bevatten microplastics
Maatregelen tegen wegwerpplastic zijn een goed begin, maar achterpoortjes moeten dicht
Circulaire economie is zonder dwang onhaalbaar, zegt Planbureau voor de Leefomgeving
Meer nieuws
Lees meer
Er drijven 171.000 miljard microplastics in de oceaan
Een nieuwe studie schat dat er 171.000 miljard microplastics drijven aan de oppervlakte van de oceaan. Actie is dringend noodzakelijk.
Stenen van plastic op een onbewoond eiland
De sombere boodschap van stenen van plastic, aangetroffen op een onbewoond eiland ver van de Braziliaanse kust.
Verpak aardappelen, appels, bananen, wortels en uien niet langer in plastic
Verpak de vijf meest verkochte groente en fruit niet langer in plastic. Dat bespaart niet alleen plastic, maar voorkomt ook voedselverspilling.
