Stenen van plastic op een onbewoond eiland
De sombere boodschap van stenen van plastic, aangetroffen op een onbewoond eiland ver van de Braziliaanse kust.
4 mei 2022
Belofte maakt schuld. De Europese Commissie beloofde in oktober 2020 in de Chemicals Strategy for Sustainability, onderdeel van de Europese Green Deal, om het milieu te beschermen, het gebruik van veilige chemicaliën te bevorderen en de meest schadelijke te verbieden. Nu wordt die belofte ingelost. In de Restriction Roadmap wordt aangegeven dat tegen 2030 duizenden van de meest schadelijke stoffen verboden zullen zijn. Daaronder zijn veelgebruikte additieven voor plastic en PVC.
Milieuorganisaties hebben hier lang op aangedrongen en reageren verheugd. Dit is wereldwijd de meest ambitieuze aanpak om gevaarlijke chemicaliën uit te bannen. Denk aan hormoonverstorende stoffen, brandvertragers en alle PFAS.
Tot nu toe wordt in de Europese Unie per chemische stof beoordeeld of die toelaatbaar is of niet. Die aanpak holt achter de feiten aan; vanwege langdurige procedures, maar vooral omdat de industrie de ene na de andere chemische stof ontwikkelt.
Neem Bisfenol A (BPA), een bekende hormoonverstorende stof die in veel plastic producten wordt toegepast, zoals plastic flessen, elektronica, speelgoed en kassabonnetjes. Nadat de Europese Unie BPA in 2016 classificeerde als een toxische stof en het gebruik ervan in babyflesjes verbood, gingen fabrikanten alternatieve stoffen toepassen die sterk lijken op BPA, maar net buiten de regelgeving vallen, zoals bisfenol S (BPS), bisfenol F (BPF) en bisfenol HPF (BHPF).
De roep om via wetgeving verwante chemicaliën in één keer als gehele groep te reguleren in plaats van stuk voor stuk, werd de afgelopen jaren steeds krachtiger. De EU heeft nu voor deze groepsaanpak gekozen om de meest problematische stoffen beter aan te kunnen pakken.
De Roadmap is te beschouwen als een politieke ambitie en de aanpak wordt gesteund door de lidstaten. De Roadmap op zichzelf biedt echter geen garantie dat de omstreden chemicaliën daadwerkelijk worden verboden. Er komen langdurige procedures voor de beoordeling van de restricties, en die bieden de fabrikanten allerlei mogelijkheden om in verweer te komen.
Een verbod zal de chemische industrie hard treffen en er wordt dus veel verzet verwacht. De chemische industrie zal ongetwijfeld ook via rechtszaken proberen om een verbod op bepaalde stoffen te voorkomen of te vertragen, zoals PlasticsEurope eerder keer op keer tevergeefs heeft geprobeerd om via het Europees Hof te verhinderen dat BPA als zeer zorgwekkende stof geclassificeerd zou worden.
Wie beschermt ons tegen giftige chemicaliën in gerecycled plastic?
‘Alternatieven voor BPA even schadelijk’
Wetenschappers reageren op besluit om BPA te bestempelen als zeer zorgwekkende stof
‘De planetaire grens van chemicaliën en plastic is overschreden’
De sombere boodschap van stenen van plastic, aangetroffen op een onbewoond eiland ver van de Braziliaanse kust.
Verpak de vijf meest verkochte groente en fruit niet langer in plastic. Dat bespaart niet alleen plastic, maar voorkomt ook voedselverspilling.
Cosmeticabedrijven die verzorgingsproducten zonder microplastics verkopen, roepen in een open brief op tot snelle invoering van een totaalverbod.
Het Afvalfonds erkent de problematiek van plastic verpakkingen en bepleit een systeemverandering. Zijn het opnieuw mooie woorden zonder daden?