Verpak aardappelen, appels, bananen, wortels en uien niet langer in plastic
Verpak de vijf meest verkochte groente en fruit niet langer in plastic. Dat bespaart niet alleen plastic, maar voorkomt ook voedselverspilling.
PUR: onzichtbaar en schadelijk zwerfvuil
30 mei 2022
Isolatieschuim, beter bekend als PUR (polyurethaan), wordt veelvuldig in de bouw toegepast. Het komt uit een spuitbus of wordt ter plaatse gemaakt en met slangen aangebracht. Het verhardt als het met de lucht in contact komt. PUR kan niet worden gerecycled en resten PUR zijn licht van gewicht; ze waaien of spoelen gemakkelijk weg.
De vraag in hoeverre PUR in het milieu terechtkomt, is echter moeilijk te beantwoorden. Het is een verborgen vervuiling en er wordt weinig gedaan om dat te voorkomen.
ISOLATIESCHUIM
Bij toepassing zet PUR zich uit en hecht het zich aan ondergronden als beton, hout en glas. Het is bijzonder geschikt als isolatiemateriaal en heeft een lange levensduur. Gespoten PUR wordt veelvuldig toegepast voor het afdichten van deuren en ramen en het isoleren van vloeren, daken en spouwmuren. PUR is een thermohardend plastic. Dat wil zeggen dat het na het uitharden niet meer kan smelten en opnieuw kan worden gevormd. PUR wordt dus niet gerecycled. Het materiaal bestaat uit schadelijke chemicaliën die onder andere in verband worden gebracht met beroepsastma.
Bij bouwen, renoveren en slopen komt veel PUR vrij. Stukjes PUR zijn licht van gewicht en drijven op water. Door wind en water verspreiden de resten zich gemakkelijk. Desondanks is PUR een relatief onzichtbare en onbekende bron van plasticsoep.
VEEL ISOLATIESCHUIM GEVONDEN OP WADDENEILAND
Er zijn meldingen van PUR als zwerfvuil. Op het onbewoonde Waddeneiland Griend werd in 2019 veel isolatieschuim uit de bouwsector aangetroffen. De onderzoekers veronderstellen dat het van het industrieterrein in Harlingen afkomstig was en via de spuisluizen in de Waddenzee was gekomen en vervolgens was aangespoeld. Dergelijke meldingen zijn incidenteel.
Van al het gevonden afval langs rivieroevers is meer dan 80 procent plastic. De top 3 bestaat uit stukjes ondefinieerbaar plastic, hard of zacht en piepschuim. PUR wordt bij de tellingen niet apart geregistreerd. Door de vrijwilligers van Schone Rivieren wordt het geregistreerd in de rubriek ‘overig plastic’.
VIERDE VORM VAN PLASTIC ALS NATUURVERSCHIJNSEL
Dat PUR minder opvalt als zwerfvuil komt ongetwijfeld ook omdat aan de oevers aangespoelde brokjes er vaak uitzien als kiezelstenen. Ze hebben geen scherpe hoeken meer en zijn donkerder van kleur geworden. Bekend is een vergelijkbaar fenomeen: pyroplastics. Dit zijn ‘kiezels’ die in zee gevormd worden van gesmolten plastic. Ze worden onder andere gevonden op kiezelstranden in het zuidwesten van Engeland. Andere ‘natuurverschijnselen’ zijn plasticrust (korsten van plastic op rotsen aan de kust) en plastiglomeraat (klontering van gesmolten plastic met steen, koraal en schelpen).
ONZICHTBAAR
Omdat de brokken PUR door luchtcellen licht zijn, drijven ze mee met de stroming. Het materiaal is echter ook bros en verkruimelt tot steeds kleinere stukjes. Eenmaal uit elkaar gevallen in microplastics, drijven de PUR-deeltjes niet meer, maar zinken naar de bodem. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu veronderstelt in een rapport dat PUR in de vorm van microplastics in het sediment eindigt.
ONDERZOEK IS NOODZAKELIJK
Er bestaat nauwelijks beleid om te voorkomen dat PUR in het milieu terechtkomt. Dat komt mede doordat we niet precies weten hoe ernstig PUR de leefomgeving vervuilt. Plastic Soup Foundation vindt nader onderzoek naar PUR-vervuiling noodzakelijk en bepleit maatregelen om te voorkomen dat PUR überhaupt in het milieu terechtkomt.
Foto’s: Harmen Spek. Kiezels van PUR in de Haatlandhaven aan de IJssel in Kampen.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Plastic confronteert wetenschappers met nieuwe natuurverschijnselen
Werknemers in bouw en plasticindustrie riskeren meer gezondheidsproblemen
Doorbraak: Europa wil duizenden schadelijke chemicaliën verbieden
Meer nieuws
Lees meer
EU-verbod microplastics in cosmetica: te traag en te beperkt
Cosmeticabedrijven die verzorgingsproducten zonder microplastics verkopen, roepen in een open brief op tot snelle invoering van een totaalverbod.
De Plastic Wijzer: hoe vrijblijvend is het radicale plan van het Afvalfonds?
Het Afvalfonds erkent de problematiek van plastic verpakkingen en bepleit een systeemverandering. Zijn het opnieuw mooie woorden zonder daden?
VN oceaanverdrag is ongeschikt om plasticsoep te bestrijden
Wetenschappers vermoeden dat vetophoping in het lichaam wordt bevorderd door plastic.
