Stenen van plastic op een onbewoond eiland
De sombere boodschap van stenen van plastic, aangetroffen op een onbewoond eiland ver van de Braziliaanse kust.
Nieuwe ontdekking: plastic verandert de temperatuur van zandstranden
1 september 2022
Op een van de meest afgelegen eilanden ter wereld liggen de stranden vol plastic. Zóveel plastic dat het werkt als een isolerende deken. Plastic heeft een sterke invloed op het dagelijkse temperatuurverloop van het zand; overdag wordt het zand enkele graden warmer dan normaal en ’s nachts juist kouder. Dieren die hier leven, ondervinden er de gevolgen van.
Henderson Island ligt tussen Chili en Nieuw-Zeeland, op duizenden kilometers afstand van de bewoonde wereld. Het onbewoonde eiland is sinds 1988 beschermd als Unesco-werelderfgoed vanwege de unieke flora en fauna.
PLASTIC WARMT HET STRAND OP
Op de stranden van Henderson Island (en Cocos, een ander eiland) namen onderzoekers in 2019 dagelijks op verschillende plekken en momenten de temperatuur op van het zand. Door het plastic, dat als een deken over het strand ligt, bleek de maximumtemperatuur in de bovenste laag 2,45 graden Celsius hoger te liggen dan normaal en koelde het ’s nachts 1,5 graden extra af. Dat heeft gevolgen voor dieren, speciaal voor koudbloedige dieren die hun eigen lichaamstemperatuur niet kunnen reguleren. En ook voor de zogeheten meiofauna, organismen die in het zand leven.
Dit is een niet eerder beschreven verschijnsel als gevolg van plasticvervuiling. De bevindingen staan in het Journal of Hazardous Materials. Lees ook deze samenvatting en dit interview met een van de onderzoekers.
HENDERSON ISLAND, DE MEEST VERVUILDE PLEK TER WERELD
Het is een vervolg op eerder onderzoek. In 2017 was Henderson Island even wereldnieuws. Dezelfde onderzoekers hadden er het plastic geteld. Er lagen 38 miljoen stukken plastic, ofwel bijna 700 stukken per vierkante meter strand. Er is geen plek ter wereld met een grotere dichtheid aan plasticafval én tegelijkertijd zó ver van de bewoonde wereld. Het plastic komt hier terecht vanwege de zogeheten South Pacific Gyre, de stroming die tegen de klok in enorme cirkels maakt in het zuidelijk deel van de Stille Oceaan.
In 2019 keerden de wetenschappers dus terug en publiceerden nog andere bevindingen. Het aantal microplastics bleek in de tussenliggende vier jaar bijvoorbeeld enorm gestegen. Ook constateerden ze dat zich in de bovenste 5 cm zand van één enkel strand meer dan 4 miljard nanoplastics (kleiner dan 0,001 mm) bevonden
SCHADELIJK VOOR DIEREN
Bekend is dat plastic allerlei problemen voor dieren met zich meebrengt. Grotere dieren raken verstrikt in netten en verdrinken of verhongeren vervolgens. Dolfijnen, zeeschildpadden en zeehonden komen spelenderwijs in stukken plastic vast te zitten of ze zien plastic aan voor voedsel. Heremietkreeftjes die plastic bakjes of dopjes hebben gekozen als huisje verbranden daarin. Minuscuul kleine plasticdeeltjes (nanoplastics) kunnen in alle organismen terechtkomen, van plankton tot walvissen. Daar is nu dus een bedreiging bijgekomen: verandering van de temperatuur van strandzanden.
HELPT OPRUIMEN?
In juni 2019 ging een ander team naar Henderson voor een clean-up en analyse van de items. In elf dagen werd aan de oostkant van het eiland op een stuk strand van 2,5 km lengte zes ton plasticafval verzameld. 60% was afkomstig van de industriële visserij, zoals 1200 vissersboeien en veel netten. Verder allerlei items uit 25 verschillende landen, waaronder flessen uit Japan, Schotland en Puerto Rico en zelfs een in Nederland gemaakte rubberlaars.
Het opgeruimde afval werd boven de vloedlijn op dertien plekken bij elkaar gebracht. Slechte weersomstandigheden maakten het echter onmogelijk om het af te voeren. Opnieuw naar het eiland varen om dat plastic alsnog op te halen is uiterst kostbaar. Het moet immers over duizenden kilometers worden verscheept naar het vaste land. Dat opgeruimde afval ligt er dus nog steeds in dertien hopen.
Onlangs bleek dat ook het opgeruimde strand weer veel vol ligt. Binnen drie jaar tijd waren er weer 50 items per vierkante meter aangespoeld. Dit aangespoelde plastic draagt opnieuw bij aan extremere temperaturen van het zand.
Opruimen helpt niet, tenzij dat met grote regelmaat gebeurt en de kosten ervan gedekt worden.
Foto: Silke Stuckenbrock, strand van Cocos-eiland.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Steeds meer zeedieren gaan dood door plastic
Evolutionaire valkuilen voor de zeeschildpad
Meer nieuws
Lees meer
Verpak aardappelen, appels, bananen, wortels en uien niet langer in plastic
Verpak de vijf meest verkochte groente en fruit niet langer in plastic. Dat bespaart niet alleen plastic, maar voorkomt ook voedselverspilling.
EU-verbod microplastics in cosmetica: te traag en te beperkt
Cosmeticabedrijven die verzorgingsproducten zonder microplastics verkopen, roepen in een open brief op tot snelle invoering van een totaalverbod.
De Plastic Wijzer: hoe vrijblijvend is het radicale plan van het Afvalfonds?
Het Afvalfonds erkent de problematiek van plastic verpakkingen en bepleit een systeemverandering. Zijn het opnieuw mooie woorden zonder daden?
