Plastic fashion Q&A
Hier vind je de meest gestelde vragen over microvezels, de acties van de Plastic Soup Foundation, en over wat we van modemerken en regeringen verwachten als ze willen bijdragen aan een oplossingen.
Campagne
Wat zijn microvezels? Wat is het verschil met microplastics?
Microvezels zijn een soort microplastics die vooral afkomstig zijn van textiel. Deze piepkleine vezeltjes zijn nog geen 5 mm lang en staan bekend als ‘primaire microplastics’. Meestal zijn ze niet zichtbaar voor het blote oog. Primaire microplastics komen zo in het milieu terecht, in tegenstelling tot secundaire microplastics, die afkomstig zijn van grotere verweerde plasticdeeltjes. Door de vorm van microvezels zijn ze mogelijk giftiger dan sferische microplastics, waardoor ze gevaarlijker zijn voor mens en dier.
Hoe komen microvezels in het milieu terecht?
Microvezels komen in de natuur terecht doordat ze losraken van textiel en kleding. Dat kan tijdens de levenscyclus gebeuren, van de fabricage tot het dragen en wassen. Miljoenen microvezels komen zo in het water en de lucht terecht. Die vezels komen voornamelijk los door wrijving.
Waarom richten jullie je op kleding?
De mode-industrie hoort bij de grootste vervuilers ter wereld en is voor haar producten sterk afhankelijk van synthetische materialen (plastic). In de afgelopen twintig jaar is het gebruik van synthetische materialen in de mode verdubbeld, vooral polyester. Deze materialen zijn van fossiele brandstoffen gemaakt, en kleding gemaakt van synthetische materialen geeft microvezels af in het milieu.
Waarom zijn microvezels zo slecht?
Microvezels zijn gevaarlijk voor dieren in het wild, en plastic vezels worden overal teruggevonden, van de hoogste bergtoppen tot de diepste oceaanbodems. Ze zijn bijna onmogelijk te verwijderen, en het tempo van de plasticvervuiling stijgt. Bovendien wordt onze gezondheid bedreigd, want we ademen die vezels ook in. Wetenschappers maken zich zorgen over het effect van microvezels op onze longen en nog meer op de longontwikkeling van jonge kinderen.
Zijn microvezels net zo belangrijk als de andere kwesties waar de mode-industrie verantwoordelijk voor is, zoals mensenrechten, waterverontreiniging of giftige chemicaliën?
Verontreiniging door microvezels afkomstig van synthetische kleding was tot een aantal jaar geleden een onbekend probleem, tot onderzoekers de microvezels overal in de natuur aantroffen. De mode-industrie heeft absoluut de nodige milieu- en sociale problemen op te lossen, en daarvan is verontreiniging door microvezels het recentste. Toch is het net zo belangrijk, al helemaal gezien de potentiële consequenties voor de menselijke gezondheid.
Consumenten
Is ‘fast fashion’ dan zo fout?
‘Fast fashion’ heeft een enorme ecologische voetafdruk door de manier waarop kleren worden geproduceerd en snel weer afgedankt. Voor de fabricage van kleding is een aanzienlijke hoeveelheid energie en grondstoffen nodig. Ook worden er giftige textielkleurstoffen en andere chemicaliën bij gebruikt die het oppervlaktewater verontreinigen, naast synthetische materialen afkomstig van fossiele brandstoffen.
De producenten van fast fashion zijn samen verantwoordelijk voor een tiende van alle CO2-uitstoot ter wereld. Hun kleding geeft microplastic-vezels af bij de fabricage, tijdens het dragen en bij het wassen. Kleding van fast-fashionfabricanten is gemaakt om na een paar keer dragen weg te gooien. Fast-fashionmodemerken zijn bovendien geassocieerd met de schending van mensenrechten en met dwangarbeid.
Wat kan ik als consument doen?
Consumenten hebben het recht om te weten wat de milieu- en gezondheidsimpact van hun kleding is. Het eerste wat je kunt doen is je kennis vergroten door de gids te lezen. Wat nog meer:
- Koop degelijke kleren en doe langer met je spullen
- Doe mee met een kledingruilinitiatief in je buurt of organiseer er zelf een
- Koop je kleren tweedehands of vintage: opnieuw gebruiken is altijd beter dan weggooien!
Helaas is het op dit moment niet mogelijk om te achterhalen welke kleding duurzaam wordt geproduceerd en welke merken de minste plasticvezels afgeven. We kunnen je dus (nog) geen koopadvies geven. Als je later dit jaar mee wilt doen met onze actie en van de industrie eisen dat ze betere kleding maken die minder microplastic vezels verliezen, schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.
Moet ik al mijn synthetische kleren dan weggooien?
Het gebruik van synthetische stoffen, met name polyester, moet flink omlaag. Daarom moet kleding degelijk zijn en moet er in de ontwerpfase al voor worden gezorgd dat er in alle stadia van de levenscyclus zo min mogelijk microvezels los kunnen raken
Zijn er alternatieven?
Gelukkig is er steeds meer onderzoek dat zich richt op duurzame alternatieven voor dit grote probleem. Een van de initiatieven die zich ermee bezighouden is de Microfiber Innovation Challenge georganiseerd door de Flotilla Foundation, The Arthur Vining Davis Foundations en Conservation X Labs, en ondersteund door de Plastic Soup Foundation.
Zijn er genoeg grondstoffen om geen plastic in kleding meer te hoeven gebruiken en op natuurlijke materialen over te stappen?
Natuurlijke materialen maken ook veel gebruik van hulpbronnen (zoals water bij de productie van katoen) en vaak worden er giftige chemicaliën ingezet bij de productie. De oplossing die het meest zou schelen, is om het gebruik van synthetische materialen voor kleding en de overconsumptie van kleding drastisch te verminderen. En er moet gekeken worden naar hergebruik binnen de kleding industry (fiber-to-fiber recycling). Van het bedrijfsmodel van wegwerpmode overstappen op een duurzamer model, zoals ‘houdbare mode’ (‘slow fashion’). Daarnaast moet kleding van synthetische materialen zo worden ontworpen dat er zo min mogelijk microvezels worden afgegeven.
Welke synthetische materialen zijn het ergst?
Alle synthetische materialen geven microvezels af tijdens het produceren, dragen en wassen. Uit het Mermaids Life+-onderzoek blijkt dat polyesterfleece 1 miljoen microvezels afgeeft tijdens één wasbeurt, terwijl een sjaal van acryl er 300.000 afgeeft en een paar nylonsokken 136.000.
Hoe weet ik of microvezels schadelijk zijn voor mij? Wat zijn de gevolgen als ik zulke kleren blijf kopen en dragen?
Plastic microvezels worden niet alleen in de buitenlucht teruggevonden, ze zijn ook in gebouwen te vinden, vooral in het stof op de grond. Het neergedwarrelde stof in huis bestaat voor 36% uit microplastics afkomstig van textiel. Dat is reden tot ongerustheid, aangezien die vezels op ons bord kunnen landen en zo een nieuwe bron voor opname van microplastics vormen. Uit onderzoek blijkt dat de opname van vezels binnenshuis kan oplopen tot 14.000 à 68.000 deeltjes per persoon per jaar.
We weten nog niet precies hoe schadelijk dat is. De inademing van plastic vezels zou in theorie wel longklachten kunnen veroorzaken. Nylon en polyester vezels afkomstig van kleding hinderen potentieel het herstel en de ontwikkeling van onze longen. In onderzoek uit de Verenigde Staten is voor het eerst ook aangetoond dat de kleinste plastic deeltjes in drachtige ratten elders in het lichaam kunnen terechtkomen. Ze werden niet alleen in de longen en het hart van de drachtige rat teruggevonden, maar ook in lever, longen, hart, nieren en hersenen van de foetus. Volgens de onderzoekers gebeurt dit waarschijnlijk ook bij mensen.
Textielarbeiders die onder andere met polyester- en nylonvezels werken krijgen last van hoesten, kortademigheid en verminderde longcapaciteit
Hoe erg is het inademen van microvezels vergeleken met andere kwesties, zoals luchtvervuiling?
Vervuilde lucht bevat een mengsel van vervuilende stoffen, waaronder plastic. De WHO stelt dat jaarlijks wereldwijd zeven miljoen mensen overlijden door luchtvervuiling. In hoeverre plastic bijdraagt aan die sterfte moet nog worden uitgezocht, maar wetenschappers werken eraan.
Is het gevaarlijker voor kinderen?
De longen van kinderen zijn nog volop in ontwikkeling en daardoor kwetsbaarder. Er is dus dringend meer onderzoek nodig om de gezondheidsrisico’s van microvezels voor kinderen te achterhalen. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen zes keer zoveel microvezels inademen als volwassenen.
Worden we ziek van de microvezels in de lucht?
Dertig jaar geleden werden er al microplastics teruggevonden in longweefsel. Textielarbeiders die onder andere polyester- en nylonvezels verwerken krijgen last van hoesten, kortademigheid en verminderde longcapaciteit.
Kan ik dan beter geen fast fashion kleding meer kopen?
Iedereen verdient kleding die langer dan een paar maanden meegaat, en zo hoort kleding ook te worden ontworpen. Kleding moet degelijk zijn, en mag het milieu en onze gezondheid niet schaden. Als consument heb je het recht om van modemerken te eisen dat ze veilige kleding maken, veilig voor ons én voor de volgende generatie.
De mode-industrie
Wat doen de grote (wegwerp-)modemerken aan vervuiling door microvezels?
Sommige modemerken hebben een boodschap over duurzaamheid op hun website gezet waarin ze het probleem van vervuiling door microvezels erkennen. Helaas zijn er maar weinig merken die actief aan een oplossing werken of van plan zijn om minder synthetische materialen in hun collecties te gebruiken.
Wat moet de (wegwerp-)mode-industrie dan doen?
Modemerken moeten hun verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen voor mens en milieu tijdens de hele levenscyclus van hun textielproducten. Ze moeten kleding maken die veilig is voor het milieu en onze gezondheid. Daarvoor moeten ze actief op zoek naar oplossingen en die ook toepassen, zodat hun kleding geen microvezels meer in de omgeving afgeeft bij elk stadium in de levenscyclus van een kledingstuk: productie, consumptie en einde van de cyclus.
Is rPET (gerecycled plastic) een goed alternatief voor nieuw plastic in kleding?
De Plastic Soup Foundation vindt dat PET-flessen beter weer tot PET-flessen kunnen worden gerecycled dan als alternatief te worden gebruikt in de mode-industrie. De Plastic Soup Foundation is met andere woorden tegen het downcyclen van PET en moedigt een gesloten kringloop aan. De Plastic Soup Foundation vind het belangrijk dat vezelverlies wordt beperkt. Dat kan gebeuren door het ontwerp van garen en textiel te verbeteren, bijvoorbeeld met langere vezels en betere weefpatronen.
Wat doet de Plastic Soup Foundation?
Wij treden in dialoog met modemerken om oplossingen te bespreken die de afgifte van plastic vezels minimaliseren. Om te beginnen moeten bedrijven testen hoeveel vezels er vrijkomen bij verschillende kledingstukken. Daarvoor hebben we samen met anderen het WOMA-kwaliteitslabel in het leven geroepen.
We ijveren daarnaast voor het afvangen van vezels in de wasmachine door verplicht te installeren filters. Op de langere termijn zien we verbeterde ontwerpen als oplossing om de kledingmarkt te veranderen en vezelverlies te vermijden. We onderhandelen met bedrijven en regeringen om sneller oplossingen te vinden.
Regeringen & beleidsmakers
Wat kunnen en moeten regeringen doen?
Bindende regelgeving is cruciaal in de strijd tegen de vervuiling door microvezels. De merken moeten verantwoordelijk worden gesteld voor hun bijdrage aan de mondiale vervuiling. Wetgevers moeten maatregelen en maximale waarden instellen voor het aantal microplastics dat vrijkomt tijdens productie en gebruik, en aan het einde van de levenscyclus.
Een standaard voor vrijkomende microvezels in combinatie met verbeterde ontwerpen van kleding moet een hoge prioriteit zijn voor beleidsmakers.
Ook de regels rond industrieel voorwassen en het filteren van afvalwater mogen van ons worden aangescherpt. Daarnaast moeten ook er ook worden gekeken naar mogelijke maatregelen van de sectoren die bij de gebruiksfase zijn betrokken, zoals regelgeving rond wasmachinefilters.
Ten slotte mag kleding van synthetische vezels of gerecyclede synthetische vezels niet het stempel ‘duurzaam’ dragen als de afgifte van microvezels niet wordt verhinderd.
