Wetenschap
Inmiddels behoort plasticvervuiling tot een van de grootste mondiale milieurampen en onderzoeken duizenden wetenschappers de schadelijke effecten ervan.
Nationale overheden
Alleen nationale overheden kunnen wetten en regels opstellen en deze handhaven voor hun eigen land. Zij hebben ook de plicht om hun bevolking en de natuur tegen milieurampen te beschermen. Hun rol in de strijd tegen plasticsoep is dan ook cruciaal, maar beperkt zich tot de landsgrenzen. Maar vóór overheden wettelijke maatregelen nemen en plastic als een ongewenste emissie naar het milieu in regelgeving verankeren, is er helaas nog een lange weg te gaan. Eerst proberen overheden verandering op basis van vrijwilligheid voor elkaar te krijgen. Denk in Nederland aan het sluiten van milieuconvenanten of het Plastic Pact. Die gaan over plechtige beloftes, zonder dat er garanties zijn dat geformuleerde doelstellingen gehaald worden.
Bronaanpak
In het milieu treffen we veel zwerfplastic aan. Als de overheid dat wil aanpakken, moet je weten of een maatregel effectief is en ook niet onevenredig duur. Draagt een (wettelijke) maatregel ertoe bij dat er beduidend minder plastic in het milieu terechtkomt? Het is logisch om eerst te onderzoeken wat de belangrijkste bronnen van vervuiling zijn. Wat is bijvoorbeeld de top tien van plastic items gevonden op stranden?
Afzonderlijke bronnen vragen om gerichte oplossingen. Tref je op het strand veel ballonresten aan, dan kun je in regelgeving het (massaal) oplaten van ballonnen verbieden. Bronaanpak kan in het algemeen ook rekenen op draagvlak onder burgers, omdat er een duidelijk verband is tussen maatregel en resultaat. Het tegengaan van plastic zwerfflesjes door invoering van statiegeld, of het verbieden van plastic hemdtasjes, zijn daarvan sprekende voorbeelden.
Genoeg instrumenten
Het ontbreekt overheden niet aan mogelijkheden om plasticsoep te bestrijden door regelgeving, wel vaak aan de nodige ambitie. Overheden beschikken immers over een keur aan instrumenten die ze kunnen inzetten. Ze kunnen bijvoorbeeld verbodsbepalingen invoeren, belastingen heffen, gewenst gedrag belonen, ongewenst gedrag bestraffen, enzovoorts. Deze instrumenten worden echter zelden ingezet om te voorkomen dat er plastic in het milieu komt. Het beeld is veel eerder dat wettelijke maatregelen pas genomen worden als het te laat is, als overduidelijk is dat de plasticvervuiling niet meer op een andere manier te beteugelen valt. In Kenia zijn de plastic tasjes tegenwoordig niet alleen verboden, maar krijg je zelfs een heel hoge boete of zelfs tot drie jaar gevangenisstraf als je er eentje bij je hebt.
Lees meer
Bedrijfsleven
Plastic is spotgoedkoop en bedrijven proberen hun kosten altijd zo laag mogelijk te houden. Ze verzetten zich tegen milieumaatregelen die extra geld kosten.
Burgers
Je voelt je al snel machteloos. Waar begin je in hemelsnaam als je als burger iets aan de plasticsoep wilt doen? En hoe moet dat dan?
Verenigde Naties
Plasticsoep staat weliswaar op de agenda van de Verenigde Naties, maar er is geen sprake van gecoördineerd internationaal overleg of van verplichte reductie.