Statiegeld werkt! Veel minder plastic flesjes in zwerfafval
Vorig jaar werden tijdens World Cleanup Day veel minder flesjes gevonden na invoering statiegeld. Heeft deze trend zich doorgezet?
Grote overwinning: supermarkten moeten statiegeldblikjes zelf gaan innemen
9 maart 2022
Het plan voor een landelijk netwerk van onbemande innamepunten voor statiegeldblikjes in de openbare ruimte is van tafel. Het Afvalfonds, dat dit plan in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Levensmiddelenhandel (CBL) en de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) had opgesteld, moest er na groeiende kritiek uitleg over komen geven in de Tweede Kamer. Het CBL verklaart vanmiddag in een persbericht, aan de vooravond van de hoorzitting, dat het plan van tafel is. De milieubeweging viert dit als een grote overwinning.
MAAS IN REGELGEVING
Toenmalig staatssecretaris Stientje van Veldhoven (D66) besliste een jaar geleden dat er vanaf 1 januari 2023 15 cent statiegeld zou zitten op elk verkocht blikje met drank. Doel is dat daardoor minstens 90% van de blikjes wordt ingezameld in 2024. Zo komen in het milieu veel minder zwerfblikjes terecht. Eerder was al om dezelfde reden besloten om statiegeld te heffen op kleine plastic flesjes.
De overheid gaf de supermarkten twee jaar de tijd om hun inrichtingen en magazijnen aan te passen. Enkele grote winkelketens weigerden echter om de blikjes in te gaan nemen en zagen zich gesterkt door een maas in de regelgeving. De staatsecretaris had verzuimd om terugname op verkooppunten verplicht te stellen, ondanks dat milieuorganisaties daar keer op keer voor hebben gewaarschuwd.
GROEIENDE KRITIEK OP PLAN AFVALFONDS
Recycling Netwerk liet het plan van het Afvalfonds beoordelen door een gerenommeerd Engels adviesbureau. Dat bureau concludeerde dat een 90% retourpercentage met het plan niet gehaald zou worden. Twee parallelle systemen, verpakkingen met statiegeld inleveren in en buiten de supermarkten, werkt niet. Er kwamen ook andere bezwaren. De Vereniging Nederlandse Gemeenten is tegen, niet alleen omdat de publieke ruimte schaars is, maar ook omdat onbemande innamepunten afval zullen aantrekken, terwijl de kosten van handhaving en opruimen voor rekening van de gemeenschap komen.
DREIGING VERLIES KLANTEN
De supermarktketens Ekoplaza en Marqt, die geen lid zijn van CBL en duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan, verklaarden enkele dagen geleden dat zij wél hun verantwoordelijkheid nemen en blikjes in de filialen gaan innemen. Met deze stap riskeren de grote supermarktketens als Albert Heijn en Jumbo klanten te verliezen. Klanten zouden kunnen kiezen voor de supermarkt waar ze hun blikjes wél kunnen inleveren. Naast de toenemende maatschappelijke druk en imagoverlies, zou dit de move van CBL kunnen verklaren.
ADDER ONDER HET GRAS
In het persbericht van CBL staat echter ook dat de supermarkten de groei van retourverpakkingen niet blijvend kunnen opvangen. Dat daarom gewerkt wordt aan een nieuw plan, in overleg met ‘alle stakeholders’, om een landelijk inzamelsysteem op te zetten. Maar zonder een wettelijke verplichting voor verkooppunten om alle verpakkingen ook weer in te nemen, zal zo’n plan opnieuw op veel verzet stuiten. Een groot risico is voorts dat achter plan B een tactiek schuilgaat om verdere invoering en uitbreiding van statiegeld opnieuw te vertragen. Het is van belang dat dát morgen aan de orde komt tijdens de hoorzitting.
Plastic Soup Foundation ziet het besluit van de supermarkten als een grote overwinning voor milieu en consument. Statiegeld is de meest effectieve manier om zwerfafval en plasticsoep tegen te gaan. Desondanks hebben supermarkten zich lang verzet tegen het innemen van blikjes in hun winkels. Wij zijn verheugd om te zien dat supermarkten hebben geluisterd naar consumenten en milieuorganisaties en nu bakzeil hebben gehaald. Dit mag echter geen pyrrusoverwinning blijken. In de wet moet de innameplicht van verkooppunten vastgelegd worden.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Milieuorganisaties: blikjes met statiegeld niet via de supermarkten inzamelen is een slecht idee
Statiegeld op blikjes: Yes, we did it!
Statiegeld op plastic flesjes: kogel na 20 jaar door de kerk
Meer nieuws
Lees meer
Nederland blijkt spil in de wereldwijde export van plasticafval naar niet-westerse landen
Alleen Japan en de VS exporteerden in 2021 nóg meer plasticafval naar landen in het mondiale zuiden.
Een nucleaire oplossing voor plasticafval?
Het IAEA is een apart programma gestart om met behulp van nucleaire technologie de plasticsoep te bestrijden. Maar gaat dat wel helpen?
Gemengde gevoelens over concept-wetsvoorstel microplastics
De Europese Commissie heeft eindelijk een conceptwet gepubliceerd om microplastics te beperken.
