Sluipvervuiling: microplastics door slijtage van autobanden

Amsterdam, 25 oktober 2017 – Slijtage van autobanden is een belangrijke bron van microplastics die het milieu vervuilt en bijdraagt aan de plastic soup. Dat blijkt uit een Nederlandse studie van de Open Universiteit Heerlen, gepubliceerd in International Journal of Environmental Research and Public Health, waarin veel gegevens bij elkaar zijn gebracht. De studie geeft voor het eerst inzicht in omvang en reikwijdte van deze vorm van sluipvervuiling. De auteurs schatten dat bandenslijpsel wereldwijd voor 5 tot 10% bijdraagt aan het probleem.

Verschillende methodes om bandenslijpsel te meten, blijken vergelijkbare uitkomsten te hebben. Dit is een indicatie voor de betrouwbaarheid van die metingen. Per burger komen de berekeningen uit op tussen de 0,23 en 4,7 kg per jaar. In totaal zou het gaan om bijna 6 miljoen ton slijpsel per jaar, genoeg om 31 van ’s werelds grootste containerschepen geheel te vullen. Het gemiddelde per wereldburger komt op 0,81 kg bandenslijpsel per jaar. Deze zijn afkomstig van personenauto’s, vrachtwagens en bussen. Slijtage van vliegtuigbanden (2%) is er buitengelaten.

In Nederland wordt veel slijpsel opgevangen in het Zeer Open Asfalt (ZOA). Dat asfalt wordt twee keer per jaar schoongemaakt. Desondanks komt, schatten de auteurs, 12% (1043 ton) jaarlijks in het oppervlakte water terecht en een deel daarvan uiteindelijk ook in zee en oceaan. In andere landen ligt dit percentage veel hoger. In Noorwegen, zonder ZOA en met veel wegen die op de kust afwateren, is dat wel 50%. De auteurs vragen ook aandacht voor microplastics in de lucht en stellen dat bandenslijpsel bijdraagt aan de 3 miljoen doden die volgens de Wereldgezondheidsorganisatie jaarlijks aan luchtvervuiling te wijten zijn.

Naar verwachting zal het RIVM in Nederland binnenkort rapporteren over mogelijke overheidsmaatregelen tegen microplastics, waaronder microplastics afkomstig van banden. Te denken valt aan verlaging van rijsnelheden en invoering van scherpere normen. Dit laatste blijft een lastig punt, want een autoband is een uitgedokterd compromis tussen rolweerstand, slipweerstand en slijtweerstand. Ga je de slijtweerstand verbeteren (minder slijtage) dan heeft dat een te verwachten negatief effect op veiligheid en brandstofverbruik. Ook is er een rechtstreeks verband tussen het gewicht van de auto en de slijtage. De banden van elektrische auto’s slijten daardoor wel 20% harder.