Amsterdam, 25 september 2019 – Vandaag adviseert oud-minister Johan Remkes de regering om ‘zo snel mogelijk drastische maatregelen’ te nemen om de uitstoof van stikstof te verlagen. Onder de voorgestelde maatregelen die direct aan dat doel bijdragen, is verlaging van de maximumsnelheid. Dat heeft nóg een gunstig gevolg voor mens en milieu. Door lagere snelheden slijten banden minder hard en komen er minder microplastics in het milieu terecht.
Het Advies-Remkes
Afgelopen zomer legde een uitspraak van de Raad van State duizenden bouwprojecten stil. Bouwvergunningen bleken onwettig omdat door de uitstoot van stikstof natuurgebieden worden aangetast. Het vergunningensysteem dat in Nederland gehanteerd wordt, blijkt in strijd met Europese afspraken. Het kabinet vroeg vervolgens advies aan oud-minister Johan Remkes (VVD) om (nood)maatregelen voor te stellen en de ontstane crisis het hoofd te bieden. Verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen en provinciale wegen, nooit eerder bespreekbaar voor de VVD, is een van de maatregelen die de commissie-Remkes vandaag voorstelt in haar rapport ‘Niet alles kan’.
Bandenslijtsel
Banden zijn gemaakt van een mix van natuurlijk- en synthetisch rubber en slijten tijdens gebruik. Een enkele band slijt ongeveer 1,5 kilo voordat deze vervangen wordt door een nieuwe. Waar blijft al dat slijtsel? Een deel is zo fijn dat dit in de lucht bijdraagt aan fijnstof. Fijnstof bestaat voor ongeveer 3 tot 7% uit bandenslijtstof. Alleen al in Nederland overlijden elk jaar volgens een onderzoek van de WHO meer dan 5000 mensen aan de gevolgen hiervan. Van het slijtstof dat niet in de lucht komt, spoelt een deel weg en komt uiteindelijk in bodem, binnenwater of zee terecht. Het gaat naar alle waarschijnlijkheid om de grootste bron van microplastics en er is nauwelijks een alternatief om deze uitstoot te vermijden. Per wereldburger wordt per jaar 0,8 kilo slijtstof geproduceerd.
Verlaging snelheid
Het ontstaan van slijtstof is voor een deel afhankelijk van de manier waarop we rijden. Pieter Jan Kole, onderzoeker aan de Open Universiteit: ‘Door minder hard op te trekken bij het stoplicht, rustiger de bocht door te gaan en anticiperend te remmen kunnen we de slijtage van onze banden verminderen. Daarnaast is het goed om de bandenspanning regelmatig te controleren. Wanneer we langzamer rijden verminderen we ook de hoeveelheid slijtstof die vrijkomt. Er is een direct verband tussen snelheid en de hoeveelheid slijtstof die ontstaat.’ Door onze rijstijl aan te passen kunnen we 10% van de slijtstof voorkomen en levens redden. Het advies van Remkes vindt Pieter Jan een doorbraak: ‘voor het eerst wordt het politieke taboe van verlaging van de maximale snelheid doorbroken. Dat levert aan alle kanten minder milieuschade op.’ In het rapport ‘Verkenning economische effecten maatregelen bandenslijtage’, dat in juni 2018 naar de Tweede Kamer werd gestuurd door de staatssecretaris, heeft verlaging van snelheid echter geen prioriteit als maatregel ten opzichte van andere maatregelen die bandenslijtage moeten reduceren.
Microplastics in de oceaan
Microplastics als gevolg van de slijtage van banden zou tussen de 10 en 28% vertegenwoordigen van alle microplastics in de oceaan. National Geographic verwijst naar diverse onderzoeken, waaronder een wetenschappelijk onderzoek van Pieter Jan en collega’s, en heeft ook vertegenwoordigers van de bandenindustrie om een reactie gevraagd. Grote bandenproducenten hebben zich verenigd in The Tire Industry Project. Maar dit samenwerkingsverband zit nog in de ontkennende fase. Woordvoerder Gavin Whitmore antwoordde National Geographic: ‘There is no globally accepted definition of microplastics. [Our] studies have found [that tire and road wear particles] are unlikely to negatively impact human health and the environment’. De Britse regering is al een stuk verder. De Clean Air Strategy 2019 gaat ervan uit dat microplastics in de oceaan, mede afkomstig van banden, ‘well documented impacts for marine wildlife and the food chain’ hebben.
Foto: 1,3 kilogram bandenslijtsel bij 9000 gereden kilometers. Still uit uitzending WDR/Quarks van 24 oktober 2017.
Lees ook – Bandenslijtage op één na belangrijkste bron van microplastics in water en lucht
Lees ook – Microplastics door slijtage van banden is nauwelijks tegen te gaan