30 maart 2021
Akkerbouwers mogen vanaf 1 april geen compost meer gebruiken met het label Keurcompost. Er zit namelijk te veel plastic in. Dit verbod is onlangs uitgevaardigd door VVAK, ofwel Voedsel- en Voederveiligheid Akkerbouw.
En daarmee komen twee brancheorganisaties hard met elkaar in botsing. Keurcompost certificeert compost dat door akkerbouwers wordt gebruikt. En VVAK certificeert landbouwproducten en moet dus bewaken dat die niet op vervuilde grond worden geteeld. Nu stelt VVAK dat compost van Keurcompost tot dusdanige vervuiling leidt dat daarop geteelde akkerbouwproducten niet meer aan hun normen voldoen.
De compostproducenten hebben een probleem, maar VVAK vindt dat de akkerbouwers daar niet voor mogen opdraaien. Het is nu oorlog in compostland.
Van organisch restafval kun je compost maken. Als je die compost vervolgens als bodemverbeteraar toepast is dat een mooi voorbeeld van natuurlijke kringloop. Dankzij de voedingsstoffen kunnen immers weer nuttige gewassen verbouwd worden. Maar dat kan alleen in een ideale wereld zonder plastic.
In groente-, fruit-, en tuinafval (gft), dat ingezameld wordt voor compostering, zit helaas steeds meer plastic. Dit is een ramp voor de composteringsbedrijven. Er is inmiddels geen compost meer dat gegarandeerd plasticvrij op de markt kan worden gebracht. Wel wordt een certificeringssysteem gehanteerd waarbij de vervuiling per klasse verschilt.
Het keurmerk Keurcompost van de Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) bestaat uit drie kwaliteitsklassen (A, B en C). Dit keurmerk hanteert een vijf keer strengere norm dan wettelijk is toegestaan. Maar desondanks loopt het de spuigaten uit. Van VVAK mag vanaf 1 april daarom geen enkele klasse Keurcompost meer op akkers worden toegepast.
De beschuldiging is dat Keurcompost de normen heeft verruimd, maar Keurcompost betwist de veronderstelde versoepeling. Ondertussen heeft Keurcompost wel te maken met organisch materiaal dat steeds meer met plastic vervuild is. De VVAK gaat uit van een norm waarbij maximaal 0,05% plasticvervuiling is toegestaan. Keurcompost houdt 0,1% aan.
Vorig jaar werd de Tweede Kamer in een petitie opgeroepen om maatregelen te nemen tegen toenemende vervuiling van gft-afval. Nu is al vijf procent vervuild, terwijl dat een paar jaar geleden nog maar één procent was. Er zou volgens de petitie een norm moeten komen dat hooguit twee procent van het gft-afval vervuild mag zijn. Zo’n norm is hard nodig, want dat maakt het mogelijk om aangeboden vervuild organisch afval te weigeren.
Het probleem is dat burgers veel plastic bij het organisch afval gooien. Maar die burgers kun je dat niet altijd kwalijk nemen. Er is veel verwarring over biologisch afbreekbare verpakkingen. De composteerders willen geen bioplastics bij de gft omdat ze niet bijdragen aan de compost, maar wel aan de verwarring tussen bioplastics en gewoon plastic.
De vervuilingsnormen voor compost zijn gewichtspercentages. Maar microplastics wegen niets, zijn meestal onzichtbaar en breken ook niet af. Volgens de Meststoffenwet mag er vijf kilo plastic zitten in duizend kilo compost. Omdat plastic licht van gewicht is, mag er feitelijk dus veel plastic in compost achterblijven. De verwerkingssector legt zichzelf normen op die strenger zijn dan de wet, maar ook die zijn niet streng genoeg.
Uit beantwoording van Kamervragen bleek eerder dat de overheid geen normen wil aanscherpen en zich beroept op Europese richtlijnen. Maar zó los je dit probleem niet op.
Jeroen Dagevos, Hoofd Programma’s van Plastic Soup Foundation: ‘Het nieuwe kabinet moet nu echt een norm bepalen voor plasticvervuiling. Het gaat niet alleen om plastic in compost, maar bijvoorbeeld ook om nurdles van de plasticindustrie, microvezels afkomstig van synthetische kleding of denk aan met plastic vervuild recyclinggranulaat waarmee natuurpaden worden verhard. Overal lekt plastic naar het milieu. Dat dat wettelijk is toegestaan, is niet meer van deze tijd. De zorgen van VVAK voor voedselveiligheid zijn gegrond. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat microplastics zelfs door groeten en fruit worden opgenomen.’
Ons vermoeden is bevestigd; het op 1 juli van dit jaar ingevoerde statiegeld op plastic flesjes heeft inderdaad meteen resultaat geboekt. Het aandeel flesjes in het gevonden zwerfafval is met 37% afgenomen!
Ruim 200 scholen hebben World Cleanup Day nu al tot een succes gemaakt.
TNO presenteerde gisteren een adviesrapport over de ontwikkeling van een nieuwe methode om te meten waar en wanneer kleine plasticdeeltjes uit kleding vrijkomen.
Ook de Waterbazen zijn actief op en rondom World Cleanup Day. Hun doel is om in totaal 20.000 stuks afval te scheppen en te registreren.
Microplastics zijn bron van bacteriën en bedreigen mens en dier