MICROPLASTICS LIJKEN DEMENTIE TE BEVORDEREN
Nieuw onderzoek naar de effecten van microplastics op mensen en andere zoogdieren toont significante gedragsveranderingen.
Circulaire economie is zonder dwang onhaalbaar, zegt Planbureau voor de Leefomgeving
14 februari 2022
De overheid wil in 2050 een volledig circulaire economie bereikt hebben. Tussentijds, in 2030, moet het gebruik van primaire grondstoffen, zoals olie en erts, gehalveerd zijn. Het laatste Voortgangsbericht Circulaire Economie 2022 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), onlangs verschenen, is kritisch over de haalbaarheid van deze doelstellingen.
Het transitiebeleid is tot nu toe overwegend gestoeld op vrijwilligheid en vooral gericht op recycling en nauwelijks op hergebruik en vermindering van plastic. De economie is nog grotendeels lineair in plaats van circulair, dat wil zeggen dat voor nieuwe producten nog steeds primaire grondstoffen gebruikt worden in plaats van grondstoffen uit afgedankte producten. Er wordt volgens het PBL nauwelijks vooruitgang geboekt.
Als voorbeeld van een initiatief op basis van vrijwilligheid noemt het rapport het Plastic Pact, maar gaat daar verder niet op in. Wat kan het PBL bedoeld hebben met het voorbeeld van het Plastic Pact? En hoe moet het beter?
ZEER KRITISCHE COMMISSIE
Het Nederlandse Plastic Pact werd in 2019 ondertekend door 75 organisaties en heeft als doel dat in 2025:
- alle eenmalige plastic verpakkingen 100% recyclebaar zijn
- 20% minder plastic gebruikt wordt qua gewicht dan in 2017
- minimaal 70% van al het plastic afval hoogwaardig gerecycled wordt.
Er wordt jaarlijks gerapporteerd over de voortgang. De voortgangsrapportages worden getoetst door een onafhankelijke commissie. De laatste reactie van deze commissie is uiterst kritisch. Zo kan niet vastgesteld worden of individuele deelnemers de doelstellingen halen, maar ook niet of dat geldt voor alle drie de doelstellingen door alle deelnemers bij elkaar.
WELKE ‘R’ IS HET BEST?
Het Plastic Pact richt zich vooral op recycling. Er zijn echter zogeheten R-strategieën die beter zijn voor het milieu. De belangrijkste is refuse: voorkom het gebruik van plastic. Daarna komen reuse (hergebruik) en andere vormen van reduction (vermindering).
De nadruk ligt nu op het geschikt maken van verpakkingen voor recycling in plaats van op reductie. En als er sprake is van reductie, gaat het over minder plastic per verpakking, niet over vermindering van het aantal verpakkingen.
VAN VRIJWILLIG NAAR VERPLICHT
Er bestaat nu geen enkele juridische verplichting voor de bedrijven die deelnemen aan het Plastic Pact om hun beloofde doelstellingen te halen. Sancties ontbreken. Wettelijke regels moeten niet alleen duidelijkheid scheppen, een gelijk speelveld creëren, maar ook voorkomen dat belangrijke spelers zich aan afspraken kunnen onttrekken. Producenten van plastic, zoals Shell, hebben het Plastic Pact niet ondertekend en investeren volop in nieuw, virgin plastic.
PLASTICBELEID ONONTBEERLIJK
Ondanks alle beloften in de diverse verkiezingsprogramma’s komt het woord ‘plastic’ niet voor in het Regeerakkoord, terwijl specifiek beleid omtrent plastic cruciaal is voor de gewenste transitie naar een circulaire economie. Plastic Soup Foundation vindt dat de overheid een verantwoordelijkheid heeft om:
- te bepalen dat er geen eenmalig plastic verpakkingen meer worden gebruikt voor groente en fruit in supermarkten (zoals in Frankrijk)
- milieuschade door te berekenen in de prijs van producten
- producenten verantwoordelijk te maken voor de hele levenscyclus van hun producten
- recycling alleen toe te staan als dat veilig kan
- een percentage gerecycled plastic in producten verplicht in te voeren
- de bijdrage van plastic aan klimaatverandering mee te wegen
- onzinplastics te verbieden
- volop in te zetten op hergebruik en door middel van een uitbreiding van statiegeld te voorkomen dat er plastic in het milieu terechtkomt.
Het PBL noemt vrijwillige afspraken passend bij de beginfase van het circulaire-economiebeleid en roept op tot intensivering van het beleid. Daar zijn wij het grondig mee eens, de tijd van vrijblijvendheid is voorbij. Het is hoog tijd voor een wettelijk kader en een serieus plasticbeleid waarbij het milieu gespaard wordt.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Aanbevelingen ngo’s plasticbeleid voor het nieuwe kabinet
Wat stelt Albert Heijns plasticrapportage eigenlijk voor?
Verminder gewicht plastic verpakkingen door wet te handhaven
Meer nieuws
Lees meer
Plastic Soup stuk minder groot?
Volgens nieuw onderzoek is de plasticsoep minder groot dan gedacht. Is dit het goede nieuws waar we op wachten?
Plastic aangetroffen in het menselijke hart
Het eerste bewijs is gevonden dat microplastics aanwezig zijn in menselijk hartweefsel. Het wordt steeds duidelijker dat plastic gevaarlijk is voor de menselijke gezondheid en de gezondheid van onze planeet.
Goed nieuws: verbodsbepalingen (eindelijk) in zicht
Het kabinet gaat onderzoek doen naar maatregelen, inclusief verbodsbepalingen, om te voorkomen dat bepaalde plastic producten als zwerfvuil eindigen.
