Afval jutten op het strand
Het strandseizoen is weer begonnen. De stranden worden schoner als iedereen een handje helpt.
Van statiegeld op blik naar blik op statiegeld
31 maart 2023
Je blikje weer inleveren en statiegeld ontvangen. Vanaf 1 april is dat in het heel Nederland mogelijk bij ongeveer 5.000 supermarkten. Naar schatting worden er in Nederland twee miljard blikjes per jaar verkocht, waarvan er 150 miljoen in het milieu terechtkomen. Dankzij het statiegeldtarief van 15 cent zal dat sterk verminderen. Plastic Soup Foundation heeft zich samen met andere milieuorganisaties jarenlang ingespannen voor statiegeld op flesjes en blikjes en viert dit moment als een grote overwinning.
Statiegeld is het beste instrument voor zowel een circulaire economie als minder zwerfvuil. De invoering van statiegeld op kleine flesjes vorig jaar laat dit duidelijk zien. Daarom is het goed het systeem uit te breiden naar zoveel mogelijk andere verpakkingen. De supermarkten hebben hier een cruciale rol. Door te werken met retoursystemen en een andere manier van verpakken valt heel veel winst te boeken in de strijd tegen wegwerpplastic. In landen om ons heen, zoals Frankrijk en Duitsland zie je deze ontwikkeling al. Waar is het wachten op?
ZORGEN OM KOSTEN VAN SUPERMARKTEN
Supermarkten hebben een duidelijk uitgangspunt: geen retourverpakkingen in onze filialen. Dat brengt kosten en gedoe met zich mee en ruimtebeslag. Supermarkten laten hier een enorme kans liggen. Consumenten zijn zich steeds bewuster van de negatieve effecten van wegwerpplastic en willen graag bijdragen. Juist supermarkten kunnen hierin faciliteren. Maak het de klant makkelijk om wegwerpplastics te vermijden.
In juli is het twee jaar geleden dat er 15 cent statiegeld op kleine PET-flesjes werd ingevoerd. Hier ging een belangenstrijd aan vooraf die minstens 20 jaar duurde. Ook het statiegeld op blik is pas geregeld na een lange strijd waarbij het bedrijfsleven de invoering saboteerde en zelfs de wet werd overtreden. Veel energie en tijd ging zo verloren. Het is nu tijd voor een kentering.
TWEE VOORDELEN VAN STATIEGELD
Dat statiegeld voor plastic flessen en blikjes toch per wet geregeld is, komt door de twee grote voordelen van het systeem:
- veel minder zwerfafval, en dus minder milieuschade en lagere opruimkosten
- schone retourstromen. Voor optimale recycling is het van belang dat de ingeleverde verpakkingen niet vermengd worden met andere verpakkingen of materialen. Dat lukt alleen bij gescheiden inleveren en sorteren.
Uitbreiding van statiegeld naar andere verpakkingen biedt een enorme kans: van koekblikjes naar flacons voor wasmiddel en nog veel meer.
OVERHEIDSBELEID KAN SYSTEEMVERANDERING VEEL MEER STIMULEREN
De techniek is er om de verschillende verpakkingen te herkennen en te sorteren. Waarom gaat invoering van statiegeld dan zo moeizaam? De verklaring moet — afgezien van het verzet van de supermarkten — gezocht worden in het gevoerde halfslachtige overheidsbeleid. Eerst wil de overheid dat het bedrijfsleven zelf zijn verantwoordelijkheid neemt. Pas als na jaren blijkt dat maatregelen op basis van vrijwilligheid weinig of niets opleveren, regelt de overheid statiegeld bij wet.
Maar die regelgeving is per categorie verpakking. Eerst hadden we de grote PET-flessen, daarna de kleine flesjes en nu pas de blikjes met statiegeld. Willen we nu het statiegeldsysteem op andere verpakkingen regelen, dan zijn we zo weer jaren verder. Een systeemverandering is nodig in plaats van statiegeld regelen per soort verpakking. Gelukkig toont ook het Afvalfonds zich sinds kort een voorstander van systeemverandering in zijn recent uitgebrachte De Plastic Wijzer.
SUPERMARKTEN ACCEPTEER RETOURVERPAKKINGEN
Doel van het Afvalfonds is om in 2030 alle verpakkingen ‘zoveel mogelijk kwalitatief hoogwaardig’ in te zamelen en dat Nederland dan beschikt over uniforme inzamel- en hergebruiksystemen. Zonder uitbreiding van statiegeld en medewerking van de supermarkten is dat doel niet haalbaar.
Plastic Soup Foundation wil boter bij de vis. Een verklaring van de supermarkten dat zij constructief meewerken aan het inzamelen van alle verpakkingen en dat zij zich niet verzetten tegen wettelijk geregelde uitbreiding van statiegeld. Een positieve houding van de supermarkten is cruciaal. Zij zijn de sleutel om samen met hun klanten de noodzakelijke transitie te maken weg van wegwerpplastic naar een systeem dat werkelijk circulair is.
Vanaf nu is het mogelijk je blikje op NS-stations bij statiegeldautomaten in te leveren en het statiegeld aan Plastic Soup Foundation te doneren. Doen!
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Statiegeld op plastic flesjes: kogel na 20 jaar door de kerk
Statiegeld op blik is goed besluit, maar niet goed genoeg
De Plastic Wijzer: hoe vrijblijvend is het radicale plan van het Afvalfonds?
Meer nieuws
Lees meer
Glitter = Litter
Glitters lijken leuk en onschuldig, maar komen als microplastics voor eeuwig in het milieu.
Beat the Microbead. Terugblik op onze campagne
Na tien jaar strijd en discussie komt er een Europees verbod op bewust toegevoegde microplastics. Een terugblik op onze campagne.
Investeerders eisen drastische vermindering van plastic van bedrijven zoals Unilever en Coca-Cola
Een grote groep investeerders eist drastische vermindering van de productie en het gebruik van plastic.
