03 juni 2020
Staatssecretaris van milieu Stientje van Veldhoven (D66) probeert ondernemingen ertoe te overwegen minder plastic en meer recyclaat te gebruiken, onder andere door ze uit te nodigen deel te nemen aan het Plastic Pact. De realiteit is dat het plasticgebruik blijft toenemen en de recyclingsector recyclaat nauwelijks meer kan verkopen, omdat virgin (nieuw) plastic tegen dumpprijzen te koop is.
Shell – die het Plastic Pact niet heeft ondertekend – investeert in Pennsylvania in de Verenigde Staten miljarden dollars in een nieuwe plasticfabriek. Daarover zijn Kamervragen gesteld en beantwoord.
Kamerleden vroegen de staatssecretaris of het gewenste hergebruik van plastic wel bevorderd kan worden wanneer nieuw plastic zo goedkoop is. En of ze Shell wil wijzen op de negatieve gevolgen van hun investeringsbeslissingen. In antwoord daarop schreef Van Veldhoven afgelopen april dat de investeringsbeslissingen van Shell niet haar verantwoordelijkheid zijn. Ze zegt geen inzicht te hebben ‘in de drijfveren van oliebedrijven om plasticfabrieken te bouwen’. Ook andere antwoorden zijn ontwijkend. Van Veldhoven kan niet bevestigen dat hergebruik niet bevorderd wordt omdat nieuw plastic veel te goedkoop is.
Van Veldhoven weet uiteraard donders goed wat er aan de hand is. Het staat onder andere haarfijn uitgelegd in de notitie die NRK Recycling in januari op haar verzoek opstelde en haar toestuurde. Deze analyse behandelt het concurrentienadeel dat recyclaat ondervindt van de op olie en gas gebaseerde kunststoffen. De opstellers waarschuwen dat de ambities van een circulaire kunststofeconomie niet waargemaakt kunnen worden als er niet wordt ingegrepen door de overheid.
Op de vraag of de Shellfabriek haar inspanningen om tot een Internationaal Plastic Pact te komen niet ondermijnt, kwam het antwoord dat beide niet strijdig met elkaar hoeven te zijn. ‘Shell kan voor een deel aan de groeiende vraag naar plastics wereldwijd voldoen door plastic afval als voeding te gaan gebruiken voor hun plasticproductiefabrieken (ook wel ‘feedstock recycling’ genoemd). Ik begrijp uit berichtgeving dat Shell plannen in deze richting heeft. Meer recycling is in lijn met de doelstellingen van het nationaal Plastic Pact en het onlangs gesloten Europees Plastic Pact.’
Kamerleden worden hier op het verkeerde been gezet. De plasticfabriek in Pennsylvania zal namelijk uitsluitend ethaan, een bijproduct van schaliegas, als feedstock gebruiken. Daar wordt polyethyleen (PE) van gemaakt dat onder andere zijn toepassing vindt in plastic verpakkingen. Er is überhaupt geen sprake van feedstock recycling die ‘in een deel van de vraag’ naar plastic kan voldoen, zoals de staatssecretaris wil doen geloven. Elders in de Verenigde Staten heeft Shell weliswaar een pilotproject om via pyrolyse van afvalplastic olie te maken, maar daar gaat het hier helemaal niet om.
Op de vraag of ze Shell in een gesprek duidelijk wil maken dat de bouw van een plasticfabriek zeer ongewenst is, antwoordt Van Veldhoeven graag met het bedrijf in gesprek te gaan ‘over de bijdrage die het bedrijf kan leveren aan de circulaire economie’. Het zijn woordspelletjes.
Een groep bezorgde wetenschappers en experts heeft afgelopen maart in een open brief grote zorgen geuit over de miljarden investeringen van Shell in nieuw plastic. ‘We roepen Shell en de banken, verzekeraars en pensioenfondsen die in Shell investeren op om hun onverantwoorde investeringen in plastic te stoppen, en roepen Shell op om het Europese Plastic Pact alsnog te ondertekenen.’ De brief wijst op de verantwoordelijkheid die de Nederlandse overheid heeft. Er is beleid nodig om investeringen in nieuw plastic tegen te gaan, ook als die investeringen buiten de grenzen plaatsvinden.
Shell is een van de multinationals die de Alliance to End Plastic Waste (AEPW) hebben opgericht. Dit is een samenwerkingsverband dat zo’n 1,5 miljard dollar ter beschikking heeft om plasticvervuiling te bestrijden. The Guardian rekende voor dat dit bedrag verbleekt bij de investeringen die multinationals als Shell doen in nieuw plastic. Shell zegt niet hoeveel het bedrijf investeert in de omstreden plasticfabriek in Pennsylvania, maar dat zou volgens schattingen tussen de zes en tien miljard dollar zijn.
Het heeft er alle schijn van dat deelname aan AEPW of het pyrolyse pilotproject vooral de aandacht moeten afleiden van Shells investeringen in plastic die de plasticsoepproblematiek alleen maar zullen verergeren.
Over de hele wereld hebben mensen het advies gekregen om mondkapjes te dragen. Soms is dat verplicht, zoals bij ons in het openbaar vervoer. Door verscherping van de maatregelen zal het gebruik verder stijgen. De keerzijde is een vorm van vervuiling die er eerst niet was, omdat mensen massaal eenmalige niet-medische mondkapjes gebruiken en weggooien.
Er bestaat grote en toenemende ongerustheid over de minuscule plastic vezels die accumuleren in water, grond en lucht. Het aantal synthetische nano- en microvezels neemt toe door stijging van productie en gebruik én doordat plastic niet op natuurlijke wijze afbreekt, maar wel fragmenteert.
Het onderzoek naar de vangst van de Bubble Barrier in het Westerdok in Amsterdam is van start gegaan. De Bubble Barrier is een luchtbellenscherm dat is ontwikkeld door The Great Bubble Barrier.
Vanaf 1 januari 2021 mogen theezakjes en koffiepads bij het groente-, fruit- en tuinafval (GFT). Er zijn door Rijkswaterstaat, afvalverwerkers en de brancheorganisatie Koffie & Thee Nederland afspraken gemaakt met de producenten in het kader een nieuwe Green Deal.
Synthetische microvezels en de vatbaarheid voor COVID-19