Statiegeld werkt! Veel minder plastic flesjes in zwerfafval
Vorig jaar werden tijdens World Cleanup Day veel minder flesjes gevonden na invoering statiegeld. Heeft deze trend zich doorgezet?
HANDS-ON VOOR PLUISVRIJ VISSEN
19 augustus 2022
Kunstenaar Kianoosh Gerami maakte drie reuzenhanden van gevonden blauw visserspluis. Twee van die handen zijn op reis; de Hands-on Tour onder andere op het dek van de tjalk de Vrijbuiter.
De bodemvisserij vervuilt de zee met pluis. Dat zijn de dunne draadjes van plastic die je op het strand aantreft. Van die draadjes, en dan alleen blauwe, is het kunstwerk gemaakt met hulp van vrijwilligers van View, stichting voor kunst en cultuur in Zierikzee. In verschillende plaatsen en havens zijn de blauwe reuzenhanden tot 24 augustus te zien, en wordt het publiek geïnformeerd over het probleem.
Initiatiefnemer Erik van Uffelen, inwoner van Zierikzee en verontrust over deze vorm van vervuiling: ‘De jarenlange zoektocht naar alternatieven voor plastic vispluis lijkt meer en meer een excuus te worden om de overstap naar duurzamere alternatieven uit te stellen’.
PLUIS = NIET PLUIS
De lange draadjes die je veelvuldig op de Nederlandse stranden vindt, blauw, oranje of zwart, zijn afkomstig van bundels draden die onder de sleepnetten van de bodemvisserij worden gehangen om slijtage van die netten te voorkomen. Deze bundels slijten zelf hard door het contact met de zeebodem. Vogels en andere dieren kunnen in de draadjes verstrikt raken en de zee raakt met plastic vervuild. Vanwege de bodemvisserij is het een typisch probleem van de Noordzee. Vanuit de Noordzee verspreiden pluisdraden zich over de zeeën, een deel spoelt aan op de stranden.
HET PROJECT VISPLUISVRIJ
De Nederlandse overheid heeft de producenten van de netten verantwoordelijk gemaakt voor de inzameling aan wal, maar laat het oplossen van het pluis-probleem tot nu toe vooral over aan de sector. Van 2013 tot 2018 liep het project VisPluisVrij om een oplossing te vinden. In dat project werkte de sector (VisNed), de overheid (Rijkswaterstaat) en een ngo (Stichting De Noordzee) samen. Er werden alternatieve materialen en alternatieve vormen van netbescherming ontwikkeld en beoordeeld. Volgens de eindrapportage van Universiteit Wageningen uit 2020 blijkt er niet één ideale oplossing te bestaan. Als er al een (deel)oplossing is, dan is die duurder dan het reguliere plastic pluis.
MAAR HOE PLUIS IS BIOPLUIS?
Aansluitend op het project werd getest met biopluis dat in zeewater afbreekbaar zou zijn. Vijf kotters probeerden bio-afbreekbaar pluis, geproduceerd door Senbis, uit op verschillende zeebodems. Ook werd de sterkte ervan getest in een zeewatertank van het Visserij-innovatiecentrum.
Dit type zou zelfs sterker zijn dan regulier pluis, maar is volgens de genoemde eindrapportage ook drie keer zo duur. Het gaat om draden van biopolymeren die op een gegeven moment door micro-organismen worden omgezet in CO2 en water. Gerard Nijhoving, directeur van Senbis, zegt in een toelichting dat biopluis op den duur geheel afbreekt, maar dat het nog onbekend is hoe snel dat zal zijn. Het zoeken naar het juiste afbreekbare materiaal is ‘altijd een compromis tussen de sterkte van het materiaal en de afbreekbaarheid ervan’. Hoe sterker het materiaal des te langer het dus duurt voor het helemaal is afgebroken.
‘OVERHEID IS AAN ZET’
Zolang gangbaar pluis niet verboden wordt, blijft die toegepast worden en gaat de vervuiling door. Dat vindt iedereen onwenselijk. Het is dus van belang dat er duidelijkheid komt over de vraag of bioafbreekbaar pluis een aanvaardbaar alternatief is. Nijhoving: ‘We willen nog grote praktijktesten uitvoeren, zodat we meer weten over de voor- en nadelen van dit materiaal’. Op dit moment zit er echter weinig beweging in dit dossier. ‘Alleen de overheid kan de huidige patstelling doorbreken, door een verbod op gangbaar pluis, door het accepteren van de bestaande onzekerheden rond bioafbreekbaar pluis en/of door het subsidiëren van dit duurdere alternatief’.
Foto: Aankomst van de Vrijbuiter met de blauwe handen in de haven van Hoorn
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
Aanpak vispluis in SUP-Richtlijn schiet tekort
Tassen van bioplastic schadelijk voor leven zeebodem
Nieuwe plasticrichtlijn, maar waarom zet Nederland niet dat stapje extra?
Meer nieuws
Lees meer
Nederland blijkt spil in de wereldwijde export van plasticafval naar niet-westerse landen
Alleen Japan en de VS exporteerden in 2021 nóg meer plasticafval naar landen in het mondiale zuiden.
Een nucleaire oplossing voor plasticafval?
Het IAEA is een apart programma gestart om met behulp van nucleaire technologie de plasticsoep te bestrijden. Maar gaat dat wel helpen?
Gemengde gevoelens over concept-wetsvoorstel microplastics
De Europese Commissie heeft eindelijk een conceptwet gepubliceerd om microplastics te beperken.
