Amsterdam, 15 september 2019 – Toezicht op het uitrijden van vervuild bermmaaisel ontbreekt. Zo wordt steeds meer zwerfplastic over landbouwpercelen verspreid. Sinds 1 januari van dit jaar mag bermmaaisel binnen een straal van vijf kilometer worden toegepast als bodemverbeteraar. Bermmaaisel wordt in de gewijzigde Vrijstellingsregeling plantenresten gedefinieerd als ‘natuurlijk materiaal van in hoofdzaak plantaardige herkomst’. De voorspelling van de Plastic Soup Foundation (PSF) dat hierdoor veel meer zwerfplastic over het land zou worden verspreid, lijkt helaas uit te komen.
‘Schoon en onverdacht’
Bermmaaisel is vaak vervuild met zwerfplastic. De PSF vreesde voor verdere verspreiding van zwerfplastic wanneer het maaisel over een groter gebied zou mogen worden uitgereden. Dat bezwaar werd door de overheid niet gehonoreerd. Die stelt in de Toelichting op de gewijzigde Vrijstellingsregeling dat het uit te rijden materiaal altijd ‘schoon en onverdacht’ moet zijn. Het maaisel mag echter maximaal 0,5 gewichtsprocent bodemvreemde bestanddelen bevatten, zoals plastic. De Toelichting stelt verder dat op het ‘gebruik van schoon en onverdacht materiaal kan worden toegezien’ en dat er, zo nodig, door de overheid gehandhaafd kan worden als die norm overschreden wordt. Aldus zouden er voldoende waarborgen zijn om te voorkomen dat plastic uitgereden en verspreid wordt. De praktijk leert anders.
Interview met een grondeigenaar uit het oosten van het land
Wat is uw ervaring met het uitrijden van bermmaaisel?
Ik ben in bezit van een kleine boerderij. Op een aangrenzend perceel wordt jaarlijks bermmaaisel uitgereden dat door de gemeente is verzameld en eerst in depot heeft gestaan. Dit bermmaaisel is zwaar verontreinigd met zwerfafval.
Heeft u daar zelf last van?
Door verwaaiing komt het ook terecht op mijn land. Ik ben daarom elk jaar in de weer het aangrenzende perceel te reinigen van het vuil. Inmiddels heb ik zes zakken vol vuil van een perceel kleiner dan 1 hectare verwijderd.
Hebben andere boeren er ook last van?
Inderdaad, op veel meer percelen, in totaal tientallen hectares, vindt in onze gemeente dezelfde vervuiling plaats.
Heeft u bezwaar gemaakt bij uw gemeente?
Nee, ik heb geen bezwaar gemaakt bij mijn gemeente. Toen ik enkele jaren geleden merkte dat er op een aangrenzend perceel telkens sterk vervuild maaisel werd uitgereden, kon ik me haast niet voorstellen dat dit wettelijk is toegestaan. Ik heb toen bij diverse instanties mijn zorgen kenbaar gemaakt. Op enkele andere percelen heb ik daarna gezien dat vuil handmatig werd verwijderd.
Nu blijkt dat vanaf 1 januari 2019 volgens de Vrijstellingsregeling Plantenresten bermmaaisel 0,5 gewichtsprocent bodemvreemde materialen mag bevatten. Wanneer 10 ton maaisel per hectare wordt opgebracht betekent dit dat er 50 kg verontreiniging in mag zitten. Omdat plastic haast niets weegt, kan het om grote hoeveelheden gaan. Formeel is mijn gemeente dus niet in overtreding. Maar het kan toch niet de bedoeling van de wet zijn dat deze vervuiling mogelijk wordt gemaakt?
Op de foto die u de Plastic Soup Foundation stuurde zie ik grote stukken plastic liggen. Is dat ook van bermmaaisel afkomstig?
Ja, het gaat om plastic in alle soorten en maten maar ook nylon en verder alles wat je wel eens in bermen langs wegen ziet liggen.
Wat gebeurt er wanneer het plastic niet opgeruimd wordt?
Bij elke bewerking van het land raakt het plastic meer vermengd met de grond. Bij het hakselen van de mais tijdens de oogst gaat een deel ook door de hakselaar. Ik vind namelijk strookjes van 0,5 cm op het land. Het laat zich raden dat op die manier ook een deel in het voer van koeien terecht komt en uiteindelijk in onze voedselketen.
Bent u de enige die zich zorgen maakt?
Verschillende grondeigenaren die ik ken willen het spul absoluut niet op hun land hebben. Soms betreft het percelen die zijn aangewezen als Natura 2000 gebied. Als grondeigenaar en natuurliefhebber stuit het mij in elk geval geweldig tegen de borst hoe steeds meer landbouwpercelen vervuild worden met zwerfvuil. Onvoorstelbaar in een tijd waarin ons steeds duidelijker wordt dat we beter met onze aarde om moeten gaan.
Reactie PSF
Plasticafval wordt in de Nederlandse regelgeving niet beschouwd als een problematische emissie naar het milieu. Daardoor ontstaat plasticsoep ook op land. Bermmaaisel is niet de enige reden dat landbouwgronden steeds meer vervuild raken. Boeren kopen compost voor hun land dat vervuild blijkt met kleine stukjes plastic. Hiervan is de belangrijkste oorzaak dat door consumenten ingeleverd gft afval vaak vervuild is met plastic dat composteringsbedrijven er niet allemaal uit (kunnen) halen. Als een boer een pad verhardt met recyclinggranulaat is de kans groot dat daarin ook plastic bouwafval als pluggen of stukjes pvc-buis zit. Dat de overheid de normen wel degelijk kan verscherpen, blijkt uit aanpassing van de Regeling Bodemkwaliteit. Voorheen mocht er 20 procent ‘bodemvreemd materiaal’ (qua gewicht) zitten in grond en baggerspecie, nu nog maar ‘sporadisch’. De problematiek van het legaal verspreiden van plastic zwerfvuil dient nu met prioriteit aangepakt te worden.
Foto: perceel van de geïnterviewde grondeigenaar
Lees ook – Nieuwe vrijstellingsregeling zorgt voor meer verspreiding van zwerfplastic
Lees ook – Stop met toepassing van recyclinggranulaat dat met plastic vervuild is
Lees ook – Lang op gewacht: norm voor plastic in grond- en baggerspecie
Lees ook – Plasticsoep op land: landbouwcompost is vervuild met plastic